علت، علائم و درمان سرطان مثانه و ارتباط آن با بی اختیاری ادرار

مثانه یک اندام توخالی در لگن با دیواره‌های انعطاف‌پذیر و عضلانی است. عملکرد اصلی آن ذخیره ادرار قبل از خارج شدن از بدن است. ادرار توسط کلیه‌ها ساخته می‌شود و سپس از طریق لوله‌هایی به نام حالب یا میزنای به مثانه منتقل می‌شود. وقتی که ادرار می‌کنید، عضلات مثانه منقبض می‌شوند و ادرار از طریق لوله‌ای به نام مجرای ادرار یا میزراه خارج می‌شود.

انواع

یورو تلیال کارسینوما

یورو تلیان کارسینوما، که با عنوان کارسینوما سلول انتقالی نیز شناخته می‌شود، شایع ترین‌نوع سرطان مثانه است. در حقیقت، اگر به شما گفته شده که سرطان مثانه دارید، قطعا یورو تلیان کارسینوما است. این سرطان‌ها در سلول‌های یورو تلیال که در داخل مثانه قرار دارند شروع می‌شوند.

سرطان مثانه تهاجمی در مقابل غیر تهاجمی

سرطان‌های مثانه اغلب بر اساس اینکه تا چه حد در دیواره مثانه هجوم می‌‌آورند، توصیف می‌شوند:

• سرطان‌های غیر تهاجمی هنوز در لایه داخلی سلول‌ها (اپیتلیوم انتقالی) هستند اما در لایه‌های عمیق رشد نکرده‌اند.
• سرطان‌های تهاجمی به لایه‌های عمیق‌تر دیوار مثانه رشد می‌کنند. این سرطان‌ها احتمال بیشتری دارد که گسترش پیدا کنند و سخت‌تر درمان می‌شوند.

سرطان پاپیلاری یا برآمده در مقابل سرطان مسطح

سرطان مثانه نیز بر اساس نحوه رشد به 2 زیر مجموعه، پاپیلاری و مسطح تقسیم می‌شود، (تصویر بالا را ببینید).

• سرطان‌های پاپیلاری در برآمدگی‌های باریک و انگشت مانند، از سطح داخلی مثانه به سمت مرکز توخالی رشد می‌کنند. این تومورها سرطان‌های پاپیلاری غیر تهاجمی نامیده می‌شود.
• سرطان‌های مسطح به هیچ وجه به سمت بخش توخالی مثانه رشد نمی‌کنند. اگر یک تومور صاف تنها در لایه داخلی سلول‌های مثانه باشد، به عنوان یک کارسینوما مسطح غیر تهاجمی یا یک کارسینوما مسطح در جا شناخته می‌شود.

دلایل

محققان دقیقا نمی‌دانند که علت عمده سرطان مثانه چیست. اما آنها برخی از عوامل خطر را پیدا کرده‌اند. و شروع به درک و فهمیدن چگونگی ایجاد سلول‌های مثانه برای تبدیل شدن به سرطان کرده‌اند. تغییرات خاصی در DNA در داخل سلول‌های مثانه عادی می‌تواند باعث شود که آنها به طور غیر طبیعی رشد کنند و منجر به سرطان شوند. DNA ماده‌ی شیمیایی است که در هر کدام از سلول‌های ما وجود دارد و ژن‌های ما را که چگونگی عملکرد سلول‌های بدن ما را کنترل می‌کنند، تشکیل می‌دهد. بعضی از ژن‌ها هنگامی که سلول‌ها رشد می‌کنند، به سلول‌های جدید تقسیم می‌شوند، و می‌میرند، این روندها را کنترل می‌کنند:

• ژن‌هایی که به سلول‌ها کمک می‌کنند رشد کنند، تقسیم شوند و زنده بمانند، آنکوژن‌ نامیده می‌شوند.
• ژن‌هایی که به طور معمول به کنترل تقسیم سلول کمک می‌کنند، خطاهای DNA را ترمیم می‌کنند یا باعث می‌شوند سلول‌ها در زمان مناسب بمیرند، ژن‌های سرکوب کننده تومور نامیده می‌شوند.

جهش‌های ژنی به دست آمده

بیشتر جهش‌های ژن مربوط به سرطان مثانه، به جای اینکه فرد قبل از تولد آنها را به ارث برده باشد، در طول زندگی ایجاد می‌شوند. برخی از این جهش‌های به دست آمده از ژن ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا پرتوهای سرطان‌زا است.

جهش‌های ژنی ارثی

برخی افراد تغییرات ژنی را از والدین خود به ارث می‌برند که خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهند. اما سرطان مثانه اغلب ارثی نیست، و جهش‌های ژنتیکی ارثی علت اصلی این بیماری در نظر گرفته نمی‌شود.

علائم سرطان مثانه

سرطان مثانه اغلب زود تشخیص داده می‌شود زیرا باعث ایجاد خون در ادرار یا سایر علائم ادراری می‌شود.

خون در ادرار

در اکثر موارد، خون در ادرار (خون میزه نامیده می‌شود) اولین علامت سرطان مثانه است. گاهی اوقات خون کافی برای تغییر رنگ ادرار به رنگ نارنجی، صورتی یا در موارد نادر، به رنگ قرمز تیره وجود دارد. گاهی اوقات رنگ ادرار طبیعی است، اما مقدار کمی از خون هنگامی که آزمایش ادرار (ادرار) انجام می‌شود به علت سایر علائم یا به عنوان بخشی از یک بررسی کلی پزشکی وجود دارد.

تغییراتی در عادت‌های مثانه یا نشانه‌هایی از سوزش

سرطان مثانه گاهی اوقات باعث تغییراتی در ادرار می‌شود، مانند:

• نیاز به ادرار کردن بیشتر از حد معمول
• درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن
• حتی زمانی که مثانه خالی است احساس می‌کنید سریع نیاز به ادرار کردن دارید.
• مشکل ادرار کردن یا جریان ادرار ضعیف

تشخیص

آزمایشات برای سرطان مثانه، مواد مختلف و یا سلول‌های سرطانی در ادرار را بررسی می‌کنند.

• یک روش برای آزمایش سرطان مثانه، بررسی خون در ادرار توسط تجزیه‌ی آن است (هماچوری نامیده می‌شود).
• در این آزمایش، پزشک از میکروسکوپ برای بررسی سلول‌های سرطانی در ادرار توسط یاخته شناسی ادرار استفاده می‌کند.
• چندین آزمایش جدیدتر مواد موجود در ادرار را که ممکن است نشان دهنده‌ی سرطان مثانه باشند جستجو و بررسی می‌کنند، مانند UroVysion، آزمایشات BTA و ایمونوسیت.

درمان سرطان مثانه

بسته به مرحله سرطان و سایر عوامل، گزینه‌های درمان برای افرادی که مبتلا به سرطان مثانه هستند می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

ایمن درمانی

ایمونوتراپی استفاده از داروها برای کمک به سیستم ایمنی بدن فرد برای تشخیص و از بین بردن سلول‌های سرطانی است. ایمونوتراپی مثانه گاهی اوقات ممکن است برای درمان سرطان مثانه مورد استفاده قرار گیرد.

ﺍﻳﻨﺘﺮﺍﻭﺯﻳﻜﺎﻝ درمانی

با اینتراوزیکال درمانی، پزشک به جای این که دارو را از طریق دهان یا تزریق وارد ورید یا رگ کند، داروی مایع را به طور مستقیم در مثانه (از طریق یک کاتر) قرار می‌دهد. دارو می‌تواند بر سلول‌هایی که در مثانه قرار گرفته‌اند بدون اثر عمده بر دیگر قسمت‌های بدن تاثیر بگذارد.

شیمی درمانی

شیمی درمانی استفاده از داروها برای درمان سرطان مثانه است. شیمی درمانی برای سرطان مثانه می‌تواند به دو روش متفاوت ارائه شود:

• شیمی درمانی اینتراوزیکال: برای این درمان، دارو شیمیایی به طور مستقیم درون مثانه قرار می‌گیرد. این نوع شیمی درمانی فقط برای سرطان‌های مثانه در مرحله‌ی اولیه استفاده می‌شود.
• شیمی درمانی سیستمیک: هنگامی که داروهای شیمی به شکل قرص استفاده می‌شوند یا داخل ورید یا عضله تزریق می‌شوند، داروها وارد جریان خون می‌شوند و در سراسر بدن حرکت می‌کنند.

پرتو درمانی

پرتو درمانی از پرتوهای انرژی بالا برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. پرتو درمانی می‌تواند برای موارد زیر مورد استفاده قرار گیرد:

• به عنوان بخشی از درمان برای برخی از سرطان‌های مثانه در مرحله اولیه، پس از جراحی که کل مثانه برداشته نمی‌شود.
• به عنوان درمان اصلی برای افرادی که مبتلا به سرطان‌های اولیه هستند و نمی‌توانند عمل جراحی انجام دهند.
• به عنوان بخشی از درمان اولیه برای سرطان مثانه پیشرفته
• برای کمک به جلوگیری یا درمان نشانه‌های ناشی از سرطان مثانه پیشرفته

جراحی

جراحی بخشی از درمان برای اکثر سرطان‌های مثانه است. نوع عمل جراحی بستگی به مرحله (اندازه) سرطان دارد.

بی‌اختیاری به دلیل سرطان مثانه

سرطان در نزدیکی مثانه، مانند پروستات، گردن رحم، مقعدی و مثانه، می‌تواند خطر بی‌اختیاری ادرار را افزایش دهد. اما، اغلب عارضه به جای خود سرطان، ناشی از درمان‌های سرطان است. بی‌اختیاری ادراری استرسی از دست دادن ادرار به علت افزایش فشار ناشی از شکم، از جمله ناشی از سرفه، خنده، ورزش یا بلند کردن یک شیء سنگین است. تهوع و استفراغ مکرر ناشی از شیمی درمانی نیز می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادرار استرسی شود. اگر چلانگر مثانه، دریچه‌ای که به طور محکم بسته می‌شود تا ادرار در مثانه نگه داشته شود، یا دیگر عضلات مثانه توسط جراحی یا اشعه آسیب دیده یا ضعیف شده باشند، تراوش ممکن است رخ دهد. بی‌اختیاری اضطراری یا فوریتی، فوریت ناگهانی و شدید به ادرار کردن به همراه تراوش غیر ارادی ادرار است. این امر می‌تواند منجر به آسیب عصبی یا تحریک مثانه ناشی از سیگنال‌های عصبی یا فوریت ادرار شود حتی اگر مقدار کمی ادرار در مثانه وجود داشته باشد. هم جراحی مثانه و هم پرتو مثانه می‌توانند باعث آسیب عصبی شوند، و پرتو مثانه می‌تواند باعث تحریک مثانه شود. جراحی‌هایی که تومورها یا بافت‌های نزدیک مثانه را از بین می‌برند می‌توانند با آسیب زدن به ماهیچه‌ها یا اعصابی که به کنترل ادرار کمک می‌کنند، باعث بی‌اختیاری ادرار شوند.

کنترل بی‌اختیاری

روش‌های زیر به کنترل بی‌اختیاری کمک می‌کنند:

• تغییرات در رژیم غذایی، شیوه زندگی و عادات ورزشی ممکن است در کنترل بی‌اختیاری خفیف موثر باشند.
• جراحی ممکن است برای بی‌اختیاری شدید یا مداوم مورد نیاز باشد.
• الکل و کافئین به عنوان محرک‌های ادراری عمل می‌کنند، بنابراین محدود کردن مصرف این مایعات ممکن است به کنترل بی اختیاری فوریتی کمک کند.
• تمرینات کگل می‌تواند به تقویت کف لگن و عضلات چلانگر برای بهبود کنترل ادرار کمک کنند. آموزش مثانه نوعی رفتار درمانی است که شامل یادگیری تاخیر در ادرار تا زمانی که تمایل به رفتن داشته باشد می‌باشد و ممکن است به بی‌اختیاری ادرار کمک کند.