تکرر ادرار در بارداری: علت و درمان
اگر فکر می‌کنید همیشه باید در سرویس بهداشتی باشید، باید بدانید که شرایط شما خیلی بد نیست زیرا این یکی از علائم بارداری است و تمام خانم‌ها از وجود آن ناراحت هستند اما یکی از علائمی است که در طول سه ماهه اول بارداری، یعنی از شش هفتگی ایجاد شده و از هفته ۳۵ به بعد بدتر می‌شود و تا بعد از زایمان نیز ادامه دارد.
احتمال دارد که در سه ماهه سوم بارداری، در هنگام عطسه، سرفه، خنده و یا ورزش چند قطره ادرار خارج شود. این نوع خروج ادرار که به نام بی اختیاری ناشی از فشار شناخته می‌شود تا پس از تولد نوزاد یا چند روز پس از زایمان نیز ادامه خواهد داشت. انجام ورزش‌های کگل به افزایش قدرت عضلات و کاهش بی اختیاری ناشی از فشار کمک می‌کنند و باید جزئی از برنامه روزانه شما دردوران بارداری باشد. اگر در اولین هفته‌های بارداری هستید، سعی کنید مشکل بی اختیاری شما را خیلی ناراحت نکند زیرا با ورود به دومین سه ماهه بارداری، بی اختیاری بهبود خواهد یافت و نیاز شما به سرویس بهداشتی کاهش یافته و احساس بهتری خواهید داشت. طبیعت این گونه شما را برای بیدار شدن‌های شبانه پس از تولد نوزاد آماده می‌سازد.
علل
تغییرات هورمونی
تکرر ادرار در حاملگی با افزایش ماه‌های بارداری، تغییر خواهد کرد. گاهی عادت دفع ادرار در شما مانند قبل بوده و گاهی دفعات دفع ادرار تا حد قابل توجهی افزایش می‌یابد. در مراحل اولیه بارداری، بدن hCG (هورمون بارداری یا همان گنادوتروپین جفتی انسانی) تولید می‌کند. هورمون بارداری باعث افزایش نیاز به تخلیه ادرار می‌شود. با تداوم بارداری، بدن به طور طبیعی مایعات بیشتری را در خود نگه می‌دارد. این یکی از اثرات هورمون بارداری، یعنی پروژسترون، است.
بزرگ شدن رحم
با شروع دومین سه ماهه بارداری، رحم شروع به بزرگ شدن و بالا آمدن کرده و تکرر ادرار کاهش می‌یابد. بسیاری از خانم‌ها در این دوران کمی آرامش می‌یابند اما با نزدیک شدن به سه ماهه سوم و حرکت نوزاد به قسمت پایین شکم، فشار وارد شده به مثانه بیشتر شده و مجددا تکرر ادرار در زمان حاملگی شروع می‌شود. مثانه نمی‌تواند ادرار زیادی را در خود نگه دارد زیرا از بالا فشار نوزاد روی آن است و همین باعث می‌شود فرد در طول شب، چهار یا پنج مرتبه نیاز به تخلیه ادرار داشته باشد.
چکه کردن ادرار از مجرای ادرار
ممکن است احساس کنید که مثانه کاملا خالی نشده است. شما ادرار را دفع کرده‌اید اما به محض ایستادن، حس می‌کنید هنوز نیاز به تخلیه مثانه دارید. در این مرحله از بارداری، مجراری ادرار به صورت قطره قطره ادرار را دفع می‌کنند و این کاملا طبیعی است زیرا مجرای ادرار در هنگام عطسه یا سرفه بسته می‌شود اما در هنگام بارداری نمی‌تواند بسته شود زیرا مجرا خیلی پایین آمده است. این فشار اضافی خود باعث می‌شود که در طول شب چندین مرتبه بیدار شوید و زمان زیادی را در دستشویی بگذرانید. شکی نیست که خانم‌های باردار نمی‌توانند خواب راحتی داشته باشند.
عفونت مثانه
یکی از دلایل دیگر تکرر ادرار در بارداری، عفونت مثانه یا UTI (عفونت دستگاه ادراری) است که اگر درمان نشود باعث ایجاد مشکلات جدی‌تری می‌گردد. معمولا عفونت مثانه علائم دیگری مانند سوزش ادرار، حس نیاز شدید به تخلیه مثانه، درد یا ناراحتی در انتهای ادرار یا وجود مقدار کمی خون در ادرار (که در سرویس بهداشتی یا روی دستمال توالت دیده می‌شود) را نیز دارد. از آنجا که تکرر ادرار در حین بارداری بسیار رایج است، ممکن است خانم‌های مبتلا به علائم ذکر شده فکر کنند که وجود این علائم در بارداری کاملا طبیعی است اما چنین تفکری کاملا اشتباه است. به دلیل تغییر آناتومی کلیه و حالب (لوله‌ای عضلانی که کلیه را به مثانه وصل می‌کند)، اگر عفونت مثانه در بارداری درمان نشود، خیلی سریع پیشرفت کرده و باعث عفونت کلیه (التهاب لگنچه و کلیه) شده و زندگی فرد را به خطر می‌اندازد. عفونت کلیه باعث ایجاد علائمی همچون تب، درد شدید کمر و استفراغ شده و فرد باید در بیمارستان بستری شده و با آنتی بیوتیک‌های درون وریدی درمان شود. خطرات ناشی از عفونت کلیه شامل سقط جنین و زایمان زودرس هستند که هر دو در اثر عدم درمان یک عفونت ساده مثانه رخ می‌دهند.
درمان تکرر ادرار در بارداری
رعایت موارد زیر باعث کاهش احساس نیاز به سرویس بهداشتی می‌شود:
مصرف مایعات مناسب
- اجتناب از نوشیدن چای و قهوه زیرا چای و قهوه ادرار آور هستند.
- توصیه نمی‌شود که برای کاهش دفعات ادرار، آب و آب میوه تازه ننوشید زیرا بدن باید آب کافی داشته باشد.
- سعی کنید در طول روز مایعات زیاد و عصرها مایعات کمتر بنوشید تا شب نیاز به سرویس بهداشتی پیدا نکنید و دچار بدخوابی نشوید. ممکن است این روش زیاد مفید نباشد اما کمی باعث آرامش می‌شود.
- قبل از رفتن به رختخواب، مایعات کمتری مصرف کنید و در صورت امکان از نوشیدن مایعات، مخصوصا مایعات ادرار آور، بعد از شام خودداری کنید.
مثانه خود را با روش صحیح و در زمان مناسب کاملا تخلیه کنید
- قبل از ترک خانه و رفتن به محل کار یا برعکس، به سرویس بهداشتی بروید.
- خم شدن به جلو در هنگام ادرار به تخلیه کامل مثانه کمک می‌کند. برای اطمینان از تخلیه کامل مثانه، یک بار دیگر عمل تخلیه را تکرار کنید.
انجام ورزش‌های کف لگنی
ممکن است قبلا نیز این مورد را شنیده باشید اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد روزی 3 مرتبه انجام ورزش‌های کف لگنی در دوران بارداری باعث کاهش خطر بی اختیاری ادرار و دیگر مشکلات کف لگنی در دوران پس از زایمان می‌شود. ده ثانیه حرکت ورزشی را انجام داده و ده ثانیه استراحت کنید. همچنین باید سعی کنید که حرکات را سریع انجام داده و کف لگن را کاملا منقبض کرده و ده ثانیه در حالت انقباض نگه دارید، سپس ده ثانیه کاملا کف لگن را آزاد رها کنید. به یاد داشته باشید که در هنگام عطسه، با فشار عطسه کنید تا مانع چکه کردن ادرار شود. همچنین بهتر است بدانید که برخی از خانم‌ها عضلات لگنی سفتی دارند. در چنین حالتی، فرد ابتدا باید یاد بگیرد که چگونه کف لگن را شل و رها کند. اگر درد دارید یا نمی‌دانید که چگونه حرکات را انجام دهید باید به یک فیزیوتراپیست کف لگن مراجعه کنید تا یک برنامه شخصی به شما بدهد.
