بوی بد ادرار: علت و درمان
اکثر ما قبل از شستن ادرار به آن زیاد توجه نمی‌کنیم. اما جزئیات ابتدایی و ساده رنگ ادرار، بو و تعداد دفعات ادرار کردنتان، می‌تواند به آنچه که در داخل بدن شما می‌گذرد اشاره کند. ادرار ضایعات مایع بدن شماست، و عمدتا از آب، نمک، مواد شیمیایی به نام اوره و اسید اوریک ساخته شده است. کلیه‌های شما هنگامی که سموم و سایر مواد بد را از خون فیلتر می‌کنند ادرار تشکیل می‌شود. گروهی از چیزهایی که در بدن شما وجود دارند مانند داروها، غذاها و بیماری‌ها می‌توانند در تولید ادرار تاثیر گذار باشند.
چه چیزی باعث بوی غیر عادی ادرار می‌شود؟
بوی ادرار می‌تواند ناشی از دلایل متعدد باشد؛ از جمله چیزی که شب قبل خورده‌اید یا عوارض جانبی بعضی از داروها
مارچوبه و بوی ادرار
یکی از خوراکی‌هایی که بسیاری از مردم می‌گویند بوی ادرار را قوی می‌کند، مارچوبه است. عامل بد بوی ادرار ناشی از مارچوبه به علت سطح ترکیبات طبیعی سولفوریک موجود در آن است. این ترکیب اسپاراگوسیک اسید نامیده می‌شود. در حالی که به هیچ وجه به بدن آسیب نمی‌رساند، پس از خوردن چیزی که حاوی آن است مانند مارچوبه، یک بوی قوی و عجیب ایجاد می‌کند. برخی افراد متوجه تغییری در وضع بوهای ادرار نمی‌شوند. ممکن است ژنتیک شما تعیین کند که آیا مارچوبه باعث ایجاد بوی قوی ادرار شما می‌شود یا خیر. اگر بدن شما بو تولید کند، پس از آن که مارچوبه‌ها از طریق سیستم شما عبور کنند، بو از بین می‌رود. در صورتی که بو پس از 12 ساعت از بین نرفت، باید با پزشک در میان بگذارید تا دلایل دیگر را بررسی کند.
در زنان باردار
در طول بارداری، زنان دچار افزایش هورمون بارداری به نام اچ سی جی می‌شوند. این افزایش هورمون می‌تواند منجر به بوی قوی و بد ادرار در زنان شود. این موضوع به خصوص در اوایل بارداری صحت دارد. با این حال، زنان همچنین در دوران بارداری حس بویایی بالایی دارند که این موضوع می‌تواند در گزارشی که در مورد هرگونه بوی قوی و بد ادرار می‌دهند دخیل باشد. زنان باردار همچنین باید آب بیشتری بخورند تا از کم آب شدن بدنشان جلوگیری کنند. از دست دادن آب بدن باعث ایجاد اسید اوریک می‌شود و بوی قوی در ادرار ایجاد می‌کند.
دلایل زمینه‌ای پزشکی بوی ادرار
چندیدن عارضه می‌توانند باعث ایجاد بوی بد ادرار شوند. شایع‌ترین دلایل عبارتند از:
کم آبی
هنگامی که به اندازه‌ی کافی مایعات مصرف نکنید، کم آبی رخ می‌دهد. اگر کم آب هستید، ممکن است متوجه شوید که ادرار شما زرد تیره یا نارنجی است و بوی آن مانند آمونیاک است. اکثر افراد فقط دچار کمبود آب جزئی می‌شوند و نیازی به درمان پزشکی ندارند. نوشیدن مایعات بیشتر به ویژه آب، به طور کلی بوی ادرار را به حالت عادی باز می‌گرداند. الکل و قهوه هر دو پیشاب‌آور هستند، به این معنی که باعث می‌شوند بیشتر ادرار کنید. اگر دچار سردرگمی فکری، ضعف، خستگی شدید یا سایر علائم غیر معمول شده‌اید، ممکن است کم آبی شدید داشته باشید و بلافاصله باید درمان پزشکی انجام دهید.
عفونت‌های دستگاه ادراری
عفونت‌های دستگاه ادراری، که UTIs نامیده می‌شود، معمولا باعث بوی قوی در ادرار می‌شود. ضرورت زیاد برای ادرار کردن و احساس سوزش در هنگام ادرار کردن، شایع‌ترین نشانه‌های عفونت‌های دستگاه ادراری هستند. باکتری‌ها در ادرار شما باعث عفونت‌های دستگاه ادراری می‌شوند. اگر پزشک تشخیص دهد که مبتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری هستید، برای کشتن باکتری‌ها به شما آنتی بیوتیک می‌دهند.
دیابت
یک نشانه‌ی رایج دیابت ادرار با بوی شیرین است. افراد مبتلا به دیابت درمان نشده، دارای سطوح قند خون بالا هستند. سطح قند خون بالا باعث ایجاد بوی شیرین ادرار می‌شود. در صورتی که ادرار شما اغلب بوی شیرین دارد در اصرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید. دیابت بدون درمان خطرناک است و می‌تواند برای زندگی تهدید کننده باشد.
فیستول مثانه
فیستول مثانه زمانی رخ می‌دهد که شما آسیب یا نقصی داشته باشید که به باکتری‌ها این امکان را می‌دهد که از روده‌ها به مثانه وارد شوند. فیستول مثانه ممکن است به علت آسیب‌های جراحی یا بیماری‌های روده‌ای مانند بیماری التهابی روده، کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون رخ دهد.
بیماری کبد
بوی قوی ادرار می‌تواند نشانه‌ای از بیماری کبد باشد. سایر علائم بیماری کبد عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکم
- پوست یا چشم‌های زرد، که زردی نامیده می‌شود.
- ضعف
- نفخ
- کاهش وزن
اگر دچار علائم بیماری کبدی هستید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. بیماری کبدی درمان نشده می‌تواند برای زندگی تهدید کننده باشد.
فنیل کتونوری
فنیل کتونوری یک بیماری ژنتیکی غیر قابل درمان است که مادر زادی است. این بیماری باعث می‌شود شما قادر به تجزیه اسید آمینه به نام فنیل آلانین نباشید. هنگامی که این متابولیت‌ها ادرار شما را انباشته می‌کنند، ممکن است بوی ناخوشایند ایجاد کنند. سایر علائم عبارتند از:
- کاهش رنگ دانه‌های پوست
- عیوب و نقص‌های ذهنی
- رشد آهسته‌ی مهارت‌های اجتماعی
اگر این بیماری زود درمان نشود، می‌تواند منجر به اختلال کم‌توجّهی، بیش‌فعالی و نقص‌های روانی شدید شود.
بیماری ادراری شربت افرا
بیماری ادراری شربت افرا یک بیماری ژنتیکی نادر و غیر قابل علاج است که سبب می‌شود ادرار بویی مانند شربت افرا بدهد. افراد مبتلا به این بیماری نمی‌توانند لوسین اسیدهای آمینه، ایزولوسین و والین را تجزیه کنند. عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب و مرگ مغزی شود.
علائم بوی بد ادرار
در صورتی که ادرار شما بوی قوی یا غیر طبیعی دارد که بیش از دو روز ادامه دارد، به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که علائم زیر را دارید:
- ادرار با بوی شیرین
- سردرگمی ذهنی
- نفخ
- حالت تهوع
- استفراغ
این علائم ممکن است نشانه‌هایی از دیابت، کم آبی شدید، یا بیماری کبدی باشد.
تشخیص
برای تعیین این که آیا بوی ادرار شما ناشی از یک عارضه‌ی پزشکی است یا نه، پزشک شما از چندین آزمایش استفاده خواهد کرد. برخی از این آزمایشات عبارتند از:
- آنالیز ادرار: نمونه‌ای از ادرار شما برای نشانه‌هایی از انواع خاصی از باکتری‌ها و همچنین عناصر دیگر آزمایش می‌شود و همچنین ممکن است یک کشت باکتری از نمونه شما انجام شود.
- سیستوسکوپی: یک لوله نازک با یک دوربین در انتها به مثانه شما وارد می‌شود تا بیماری ادراری را جستجو کند.
- اسکن‌ها یا تصویربرداری: این آزمایش اغلب برای بوی ادرار استفاده نمی‌شود. اما اگر بو بیش از 12 ساعت باقی بماند و نشانه‌ای از عفونت از طریق آنالیز ادرار وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است از اشعه ایکس یا اولتراسوند استفاده کند.
عادات ادرار سالم
موارد زیر برخی از عادت‌های خوب برای سالم نگه داشتن مثانه است.
- ادرار کردن پنج تا هفت بار در روز، در صورتی که نمی‌توانید این تعداد دفعات در روز ادرار کنید باید در طول روز آب بیشتری بنوشید.
- در هنگام شب باید تنها یکبار از خوب بیدار شوید و ادرار کنید.
- تنها زمانی که ادرار دارید، ادرار کنید، نه فقط چون قبل از خواب انتظار می‌رود که ادرار کنید، زیرا ادرار اجباری به مثانه شما یاد می‌دهد که ادرار کم‌تری را نگه دارد. به جای معلق بودن روی توالت در هنگام ادرار کردن بنشینید.
- برای ادرار کردن وقت بگذارید و برای خارج کردن سریع‌تر ادرار، به مثانه فشار وارد نکنید.
