چگونه بی‌اختیاری ادرار ناشی از بزرگی پروستات را درمان کنیم؟
زمانی که سن مردان به 60 سالگی می‌رسد احتمال بزرگ شدن پروستات آنها 50 درصد است. پروستات در تولید و انتقال اسپرم نقش مهمی دارد. زمانی که انزال اتفاق می‌افتد، پروستات منی را که حامل اسپرم است تولید می‌کند. قبل از بلوغ اندازه پروستات در مردان به اندازه یک گردو است که تا سن 40 سالگی در همین حد باقی می‌ماند. به دلایلی که هنوز مشخص نشده است، پروستات دوباره رشد کرده و به اندازه یک زردآلو یا حتی یک لیمو می‌شود. با بزرگ شدن پروستات فشار بر روی مثانه نیز افزایش پیدا می‌کند در نتیجه عضلات مثانه توانایی خود را برای نگه داشتن ادرار از دست می‌دهند. بزرگی پروستات در صورت عدم کنترل و درمان منجر به بی‌اختیاری ادرار استرسی می‌شود.
علل بزرگ شدن پروستات
در مورد علت دقیق بزرگ شدن دوباره پروستات در میان پزشکان اجماع وجود ندارد، تصور کلی بر این است که ممکن است زیاد بودن سطح برخی هورمون‌ها به عنوان کاتالیزور عمل می‌کند. یک مطالعه نشان می‌دهد که بین سطوح دی هیدروتستسترون در خون و پروستات بزرگ شده همبستگی معناداری وجود دارد. برعکس، پروستات مردانی که سطح دی هیدروتستسترون در خون آنها کم است بزرگ نمی‌شود. استروژن هم با بزرگ شدن پروستات رابطه دارد. با افزایش سن در مردان، تستسترون در جریان خون کاهش می‌یابد که نسبت بیشتری از استروژن تولید می‌کند. سطوح بالای استروژن به عنوان یک نشانه ابتلا به این بیماری ثبت شده است. یک نکته قابل توجه این که فقط به دلیل این که پروستات شما بزرگ شده است شما در معرض خطر و آسیب قرار ندارید بلکه همه چیز به محل آن بستگی دارد. موقعیت نسبت به مجرای ادرار مهم‌تر از اندازه واقعی پروستات است.
علائم
لازم به یادآوری است که اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید باید مورد آزمایش قرار گرفته تا علت انسداد مشخص شود:
- عدم تخلیه مثانه
- نوکتوریا که نیاز دفع ادرار حداقل دو مرتبه در شب است.
- بی‌اختیاری یا نشت ادرار
- نیاز به تقلا و زور زدن در هنگام دفع ادرار
- جریان ضعیف ادرار
- نیاز ناگهانی و فوری به دفع ادرار
- جریان آرام یا با تأخیر ادرار
- ادرار دردناک
- وجود خون در ادرار
با این که اینها بسیار شایع هستند، ممکن است پروستات شما بزرگ شده باشد ولی هنوز هیچ یک از این علائم را تجربه نکرده باشید. با اطمینان می‌توان گفت که پس از 40 سالگی باید در مورد سلامت پروستات خود با پزشک صحبت کرده و آزمایش‌های جامعی در این زمینه انجام دهید.
نکته مهم: علائم سرطان مثانه، مثانه بیش‌فعال و احتباس ادرار ممکن است مشابه علائم بزرگ شدن پروستات باشد. اگر هر یک از موارد زیر را مشاهده کردید، پزشک شما را به یک متخصص اورولوژی ارجاع می‌دهد:
- بیماران جوان
- آزمایش ناهنجاری‌های رکتال، آنتی‌ژن اختصاصی پروستات یا آزمایش ادرار
- سابقه استفاده از ابزار در مجرای ادرار یا تنگی مجرای ادرار
- واکنش ضعیف نسبت به درمان‌های پزشک
تشخیص هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات
زمانی که ابتلا به هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات را بررسی می‌کنید، پزشک معمولاً با انجام آزمایش‌های بالینی شروع کرده و سوابق پزشکی شما را مورد بررسی قرار می‌دهد. معاینات بالینی شامل معاینه رکتال که از طریق آن پزشک اندازه و شکل پروستات را تخمین می‌زند می‌شود. برخی آزمایش‌های دیگر عبارتند از:
- آزمایش ادرار: ادرار برای احتمال وجود خون و باکتری مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
- بایوپسی پروستات: یک قسمت کوچک از بافت پروستات برداشته شده و برای تشخیص ناهنجاری‌ها مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
- آزمایش یورودینامیک: مثانه شما از طریق یک کاتتر پر شده تا فشار آن در هنگام تخلیه اندازه‌گیری شود.
- آزمایش آنتی‌ژن خاص پروستات: این آزمایش خون برای بررسی سرطان در پروستات انجام می‌شود.
- باقیمانده پس از تخلیه: این آزمایش‌ها مقدار ادرار باقیمانده در مثانه پس از دفع ادرار را مشخص می‌کند.
- کیستوسکوپی: این آزمایش در مجرای ادرار و مثانه با یک اسکوپ روشن که داخل مجرای ادرار قرار داده می‌شود انجام می‌شود.
- پیلوگرافی یا اوروگرافی داخل وریدی: این یک آزمایش تصویری به وسیله اشعه ایکس یا سی تی اسکن است که پس از تزریق رنگ در بدن انجام می‌شود. رنگ کل سیستم ادرار را در تصاویر گرفته شده به وسیله اشعه ایکس یا سی تی اسکن مشخص می‌کند.
پزشک ممکن است از شما در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید و ممکن است بر سیستم ادرار شما تأثیر داشته باشد، سؤالاتی بپرسد.
- داروهای ضدافسردگی
- داروهای ادرار آور
- آنتی‌هیستامین‌ها
- آرام‌بخش‌ها
پزشک ممکن است در صورت لزوم داروهای شما را تعدیل کند. خودتان مصرف داروها و میزان مصرف آنها را تغییر ندهید. اگر در دو ماهه اخیر اقدامات خود درمانی انجام داده‌اید که به بهبود علائم شما کمک نکرده است به پزشک اطلاع دهید.
اقدامات درمانی
درمان طبیعی پروستات بزرگ شده
درمان طبیعی بی‌اختیاری ادرار ناشی از بزرگی پروستات می‌تواند شامل برخی اقدامات یا تغییرات در سبک زندگی شود که به شما در کاهش علائم ناشی از بزرگ شدن پروستات کمک می‌کند. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- بلافاصله پس از احساس نیاز به دفع ادرار این کار را انجام دهید.
- برای ادرار کردن به توالت بروید حتی اگر احساس می‌کنید که نیاز فوری به دفع ادرار دارید.
- از مصرف داروهای ضد انعقاد خون یا آنتی‌هیستامین‌های بدون نیاز به نسخه پزشک خودداری کنید زیرا باعث ایجاد مشکل در تخلیه مثانه می‌شوند.
- از مصرف الکل و کافئین به خصوص در ساعات نزدیک به شام پرهیز کنید.
- سطح استرس را کاهش دهید زیرا عصبانیت می‌تواند دفعات دفع ادرار را افزایش دهد.
- به طور مرتب ورزش کنید زیرا ورزش نکردن می‌تواند علائم شما را تشدید کند.
- ورزش کگل را یاد گرفته و انجام دهید تا عضلات لگن شما تقویت شود.
- خود را گرم نگه دارید زیرا سرما علائم را تشدید می‌کند.
برخی از افراد درمان‌های طبیعی بی‌اختیاری ادرار ناشی از بزرگی پروستات را در برنامه درمانی خود قرار می‌دهند ولی مدارکی دال بر مؤثر بودن این درمان‌ها وجود ندارد.
داروهای پروستات بزرگ شده
زمانی که تغییرات در سبک زندگی برای کاهش علائم بی‌اختیاری ادرار ناشی از بزرگی پروستات کفایت نمی‌کند، ممکن است پزشک برای شما داروهایی تجویز کند. داروهای مختلفی وجود دارد که می‌تواند به شما در درمان علائم بزرگ شدن پروستات کمک کند. این داروها شامل:
- مسدودکننده‌های آلفا 1، داروهای کاهنده هورمون‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شود.
مسدودکننده‌های آلفا 1
مسدودکننده‌های آلفا 1 داروهایی هستند که برای شل کردن عضلات مثانه و پروستات به کار برده می‌شوند. مسدودکننده‌های آلفا 1 گردنه مثانه را شل کرده و باعث جریان یافتن راحت‌تر ادرار می‌شوند. برخی از مسدودکننده‌های آلفا 1 عبارتند از:
- دوگزازوسین
- پرازوسین
- آلفوزوسین
- ترازوسین
- تامسولوسین
داروهای کاهش‌دهنده هورمون
داروهایی که سطح هورمون‌های تولید شده در پروستات را کاهش می‌دهند مانند دوتاسترید و فیناسترید هستند که معمولاً تجویز می‌شوند. این دو دارو معمولاً سطح تستسترون را کاهش می‌دهند. در برخی مواقع، کاهش سطح هورمون‌ها باعث کوچک شدن پروستات و بهبود جریان ادرار می‌شود. به هر حال، برخی از این داروها ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی مانند ناتوانی جنسی یا کاهش میل جنسی ایجاد کنند.
آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است زمانی که تورم ناشی از ابتلا به پروستاتیت مرتبط با بزرگ شدن پروستات مزمن شده باشد تجویز شوند. درمان پروستاتیت باکتریایی با آنتی‌بیوتیک ممکن است علائم بزرگ شدن پروستات را با کم کردن تورم آن کاهش دهد. به هر حال، آنتی‌بیوتیک‌ها به درمان پروستاتیت یا التهابی که منشأ غیرباکتریایی داشته باشد پاسخ نمی‌دهد.
روش‌های درمانی دیگر
درمان‌های غیرتهاجمی عبارتند از:
- گرمادرمانی مایکروویو از طریق مجرای ادرار: انرژی مایکروویو کنترل‌شده‌ای به پروستات ارسال می‌شد که بافت اضافی آن که باعث انسداد شده است را تخریب می‌کند.
- ابلیشن سوزنی ترانس اورترال: انرژی رادیو فرکانسی کمی به پروستات ارسال می‌شود که بافت اضافی آن را تخریب می‌کند.
- لیزر درمانی: با این روش قسمتی از بافت پروستات برای کوچک کردن سایز کلی آن برداشته می‌شود.
- لیزر تبخیری: در این روش از انرژی بالاتر لیزر تبخیری برای پروستات بزرگ شده که باعث انسداد مجرای ادرار شده استفاده می‌شود و مجرای ادرار باز می‌شود.
عمل جراحی پروستات بزرگ شده
روش‌های مختلف جراحی برای کمک به درمان پروستات بزرگ شده در زمانی که روش‌های درمانی دیگر مؤثر واقع نمی‌شوند به کار برده می‌شود. برخی از این فرایندها که تهاجمی نیستند یا کم تهاجمی هستند غالباً در مطب پزشک یا در کلینیک (به عنوان یک عمل سرپایی) انجام می‌شوند. برخی دیگر از روش‌ها که تهاجمی هستند باید در بیمارستان و پس از بستری شدن بیمار انجام شوند.
