عوارض تزریق بوتاکس به مثانه برای درمان بی اختیاری ادرار

بوتاکس شل­ کننده­ ی عضله است که باعث کاهش انقباضات بی­ اختیار عضله مثانه و افزایش ظرفیت مثانه می­شود. این امر به بهبود علائم بیش ­فعال مثانه کمک می­کند. در این روش درمانی تلسکوپ کوچکی را از مجرای خروج ادرار وارد مثانه می­کنند (شلنگی که ادرار را از مثانه خارج کرده و به بیرون بدن هدایت می­کند) و از داخل بین 10 تا 20 بوتاکس را به دیواره مثانه تزریق می­کنند.

 مزایای تزریق بوتاکس مثانه چیست؟

هدف از تزریق بوتاکس کاهش علائم ادراری از جمله وضعیت اضطراری ( وضعیتی که در آن نیاز شدیدی به دفع ادرار هست و نمی­توان دفع آن را به تاخیر انداخت)، تکرار (تعداد دفعات دفع ادرار) و بی­ اختیاری فوری(چکه ادرار ناشی از فشار وضعیت اضطراری)است. معمولا تاثیرات بوتاکس بین سه روز تا سه هفته طول می­کشد تا آشکار شوند، بنابراین نمی­توان بلافاصله بعد از تزریق تفاوتی را مشاهده کرد. اکثر بیماران بعد از گذشت 6 تا 9 ماه شاهد تاثیرات تزریق بوتاکس هستند که البته این مدت می­تواند طولانی­ تر نیز باشد. هر بار که تاثیر بوتاکس از بین می­رود نیاز به تزریق دوباره احساس می­شود.

عوارض تزریق بوتاکس به مثانه چیست؟

خطرات ناشی از تزریق را می­توان به دو دسته­ تقسیم ­بندی کرد. خطراتی که ناشی از تلسکوپ هستند و خطراتی که در اثر خود بوتاکس بروز می­کنند.

بعد از قرار گرفتن تلسکوپ در مثانه شاید متوجه موارد زیر شوید:

• مقدار اندکی خون در ادرار: معمولا مقدار خون همراه ادرار بسیار کم است و بعد از گذشت 24 ساعت متوقف می­شود. در صورتی که خونریزی تا چند روز ادامه پیدا کند و یا لخته­ های خون علی­رغم نوشیدن مایعات زیاد و هیدراته­ شدن بدن به همراه ادرار خارج می­شود لازم است که سریعا به مرکز اورولوژی (شناسایی دستگاه ادراری) یا پزشک مراجعه کنید.
• عفونت در مثانه (یا التهاب مثانه یا عفونت ناشی از ادرار): این مشکل احتمالا ناشی از سوزش یا سوختگی در مجرای خروج ادرار، افزایش تعداد دفعات رفتن به توالت، درد در قسمت پایین شکم و دمای بالا باشد. ممکن است که در حالت کلی احساس بیماری کنید. در صورتی­که این علائم بروز کردند لازم است که با با مرکز اورولوژی تماس بگیرید. در زمان اجرای درمان و بعد از آن به بیمار آنتی­بیوتیک داده می­شود تا میزان این خطر را به حداقل رسیده شود.

بعد از تزریق بوتاکس

تقریبا از هر شش نفر یک نفر بعد از تزریق بوتاکس به مثانه بیش­ فعال دچار مشکل در دفع ادرار است. این افراد ممکن است که فکر کنند که بعد از دقع ادرار مثانه­ شان کاملا خالی شده­ است اما در واقعیت مقداری ادرار بصورت ته­ نشین در مثانه باقیمانده است. این مورد معمولا در بین افرادی بیشتر مشاهده می­شود که دارای علائم مثانه بیش­ فعال و شرایط عصبی (چندین سفت­ شدگی بافت و مشکلات نخاعی) هستند. در هر دو حالت، پزشک از شما درخواست می­کند که مثانه خود را بطور کامل در کاتتر (سوند مثانه) خالی کنید. کاتتر شامل شلنگ کوچکی است که از مجرای خروجی ادرار وارد مثانه خواهد شد و از این طریق کل ادرار را خارج می­کنند. به این کار پاکسازی متناوب کاتتریزاسیون گفته می­شود و عموما بین دو تا سه بار در روز صورت می­گیرد. نیاز به کاتتر به مرور زمان و با از بین رفتن اثر توکسین کم خواهد شد. به تمام بیماران قبل از اولین مرحله تزریق بوتاکس، نحوه­ی تخلیه مثانه از طریق کاتتر آموزش داده خواهد شد.

• آلرژی: هرچند نادر است اما احتمالا بسیاری از انواع داروها به خود آلرژی به همراه دارند. در صورتی که از لحاظ تنفسی، قورت دادن یا حرف­ زدن مشکل دارید بایستی بلافاصله با فوریت­های پزشکی تماس گرفته و درخواست آمبولانس کنید.
• علائم شبیه به آنفولانزا: برخی از بیمارانی که قبلا از بوتاکس استفاده کرده­اند خبر از اینگونه علائم به مدت یک یا دو هفته بعد از تزریق را داده­ اند.
• درد مثانه: هرزگاهی بعضی از بیماران بعد از تزریق دچار درد در ناحیه مثانه می­شوند. معمولا این درد را می­توان به کمک مسکن­ هایی همچون پاراستامولرکنترل کرد. البته غالبا این درد به سرعت بعد از تزریق برطرف می­شود.
• ضعف عضلانی عمومی: بسیار نادر است. بعضی از بیماران در سایر بیمارستان­های سراسر دنیا ذکر کرده ­اند که دچار ضعف عضلانی در بازو و پا شده ­اند. این ضعف معمولا خفیف بوده و نیازی به بستری شدن ندارد. این مشکل در طول زمان برطرف می شود هرچند شاید چندین ماه به طول بیانجامد. برای این مشکل هیچ علاج خاصی وجود ندارد.
• بعضی­ وقتها بیماران اصلا قادر به دفع ادرار نخواهند بود و در صورتی که به چنین مشکلی برخورد کردید بایستی با مرکز اورولوژی تماس گرفته و فورا به قسمت اورژانس مراجعه نمایید.

چگونه می­توان برای تزریق بوتاکس به مثانه آماده شد؟

تزریق بوتاکس در کلینیک­ های سرپایی صورت می­گیرد. از زمان داخل شدن تلسکوپ به مثانه تا خروج آن از مثانه حدودا 10 دقیقه طول می­کشد. در صورتی که هر نوع دارویی را به­ طور مرتب مصرف می­کنید و یا آلرژی به هر نوع دارویی دارید حتما باید آن را به اطلاع پزشک مربوطه برسانید. اگر داروهای ضد پلاکت (مانند آسپیرین یا کلوپیدوگرل) یا داروهای ضد انعقادی (مانند وارفارین یا ریوروکسابن) مصرف می­کنید، ممکن است لازم باشد قبل از تزریق، مصرف آنها را موقتاً متوقف کنید. در خصوص این موارد در روز قبل از درمان با شما صحبت خواهد شد. بغیر از این موارد، کار خاصی برای آماده­ شدن قبل از شروع درمان وجود ندارد.

در طی تزریق بوتاکس به مثانه چه اتفاقی می­افتد؟

مقدار کمی ژله به همراه یک بی­حس کننده موضعی به داخل مجرای خروج ادرار تزریق می­شود و قسمت مربوط را بی­ حس می­کنند تا بیمار دردی را احساس نکند. البته ممکن است که تزریق سوزش به همراه داشته باشد. بعد از اینکار، تلسکوپ ریزی را وارد مثانه فرد بیمار می­کنند. از دید تلسکوپ مثانه پر از آب است بقدری که احساس می­کنید که بیمار باید فورا به توالت برود و دفع ادرار کند. گاهی اوقات چکه­ هایی از آب در اطراف تلسکوپ رخ می­دهد اما این کاملا طبیعی بوده و پزشکان و پرستاران انتظار رخ­داد چنین اتفاقی را دارند. سپس پزشک سوزن کوچکی را به پایین تلسکوپ برده و بین 10 تا 20 تزریق بوتاکس به مثانه را انجام می­دهد. بعد از اتمام تلسکوپ بیرون کشیده می­شود. بعد از آن بیمار می­تواند به توالت رفته و مانند روال طبیعی مثانه خود را تخلیه کند.

آیا تزریق بوتاکس با درد همراه است؟

این درمان ناخوشایند هست اما لزوما دردناک نیست. تزریق بوتاکس به دیواره مثانه تا چند ثانیه سوزش­ آور است. در تمام این مراحل بیمار می­تواند با پزشک یا پرستار صحبت کند و در صورت درد می­تواند از آنان بخواهد برای مدتی دست نگه­دارند و یا کلا درمان را متوقف کنند. البته اکثر بیماران بعد مکث کوتاهی دیگر احساس درد نخواهند کرد.

بعد از اتمام تزریق چه اتفاقی خواهد افتاد؟

بعد از تزریق، بیمار می­تواند بلند شده و به توالت برود تا آب وارد شده به مثانه در طی تزریق را تخلیه کند. سپس از وی خواسته می­ شود که در درمانگاه به مدت نیم­ ساعت منتظر بماند و بعد از آن به خانه برود. تزریق بوتاکس نباید بر روی مهارت رانندگی بیمار تاثیر بگذارد، فقط کافی است بیمار مدتی صبر کند تا درد بعد از درمان تمام شود.

بعد از مرخص شدن چه کارهایی لازم است که انجام داد؟

بعد از مرخص شدن هیچ احتیاطی لازم نیست و می­توان به سراغ فعالیت­های عادی و روزمره بازگشت. تنها بایستی مراقب علائم عفونت باشید.

آیا جایگزینی برای تزریق بوتاکس هست؟

جایگزین تزریق بوتاکس به مثانه، قرص (آنتی­موسکارینیک یا بتا 3 آگونیست)، نورومدولاتور (تحریک اعصاب در پایه ستون فقرات جهت بهبود علائم مثانه)، بیوفیدبک­تراپی، ورزش­های کف لگن و سایر جراحی­ها از جمله جرای سیتوپلاست است. اکثر بیماران از روش های تمرین مثانه و قرص­ قبل از دست به تزریق بوتاکس شدن استفاده کرده­ اند.