علت علائم و درمان بی اختیاری سر ریزی ادرار با روش‌ های مختلف

بی اختیاری ادرار یا از دست دادن کنترل مثانه یک مشکل رایج و اغلب خجالت آور است. شدت آن از نشت ادرار در هنگام سرفه یا عطسه کردن تا نیاز به ادرار کردن به صورت ناگهانی و قوی است به گونه‌ای که شما به موقع به توالت نمی‌رسید. با آن که اغلب اوقات وقتی افراد مسن‌تر می‌شوند، بی اختیاری ادرار ایجاد می‌شود اما این مشکل نتیجه اجتناب ناپذیر پیری محسوب نمی‌شود. اگر بی اختیاری ادرار بر فعالیت‌های روزانه شما تأثیر می‌گذارد، باید به پزشک مراجعه نمایید. برای اکثر افراد، تغییرات ساده در سبک زندگی ساده یا درمان پزشکی می‌تواند ناراحتی ناشی از بی اختیاری ادرار را کاهش دهد یا مشکل را به طور کامل از بین ببرد.

علل بی اختیاری سر ریزی ادرار

بی اختیاری سرزیزی ادرار یک بیماری نیست، یک علامت است. این مشکل می‌تواند ناشی از عادات روزمره، شرایط زمینه‌ای پزشکی یا مشکلات جسمی باشد. معاینه و ارزیابی کامل توسط پزشک شما می‌تواند در تعیین علت بی اختیاری سر ریزی ادرار کمک کند.

بی اختیاری موقت ادرار

بعضی از نوشیدنی‌ها، غذاها و داروهای خاص ممکن است به عنوان دیورتیک‌ها، تحریک مثانه و افزایش حجم ادرار شما عمل کنند. این موارد عبارتند از:

•  الکل
•  کافئین
•  نوشیدنی‌ها و آب گازدار
•  شیرین کننده‌های مصنوعی
•  شکلات
•  فلفل تند
•  غذاهایی که دارای ادویه، قند یا اسید بالا هستند، به ویژه میوه‌های مرکبات
•  داروهای قلب و فشار خون، آرام بخش‌ها و شل کننده‌های عضلانی
•  دوزهای بالای ویتامین ث

بی اختیاری سر ریزی ادرار نیز ممکن است توسط یک وضعیت پزشکی که به راحتی درمان می‌شود، ایجاد گردد. از جمله شرایط زیر:

• عفونت‌ها می‌توانند مثانه شما را تحریک کنند و باعث می‌شوند تا ادرار شدید و گاهی بی اختیاری ادرار ایجاد شود.
• یبوست، به این معنی که رکتوم در نزدیکی مثانه واقع شده است و بسیاری از اعصاب مشترک با مثانه را دارد. مدفوع فشرده در رکتوم شما باعث می‌شود که این اعصاب بیش از حد فعال شوند و میزان ادرار را افزایش دهند.

بی اختیاری مداوم ادرار

بی اختیاری سر ریزی ادرار همچنین می‌تواند یک وضعیت مداوم ناشی از مشکلات یا تغییرات فیزیکی باشد که شامل موارد زیر می‌شود:

•  تغییرات هورمونی در طول بارداری و افزایش وزن جنین می‌تواند منجر به بی اختیاری ادرار ناشی از استرس شود.
•  زایمان از طریق واژن می‌تواند عضلات کنترل کننده مثانه را تضعیف کند و همچنین به عصب‌های مثانه و بافت حمایتی آسیب برساند و منجر به افتادگی کف لگن (پرولاپس) شود. بنابراین زایمان ممکن است باعث بی اختیاری ادرار گردد.
•  افزایش سن عضله مثانه می‌تواند ظرفیت مثانه را برای ذخیره ادرار کاهش دهد. همچنین در صورت افزایش سن، انقباضات ناخواسته مثانه شایع‌تر می‌شوند.
•  پس از یائسگی، زنان میزان کمتری از استروژن تولید می‌کنند. استروژن هورمونی است که به حفظ لایه داخلی مثانه و سلامت مجرای ادرار کمک می‌کند. از بین رفتن این بافت‌ها می‌تواند بی اختیاری را تشدید کند.
•  بی اختیاری ادرار در مردان مسن اغلب ناشی از بزرگ شدن غده پروستات است، که به نام هیپرپلازی خوش خیم پروستات شناخته می‌شود.
•  در مردان، بی اختیاری ادرار ناشی از استرس یا بی اختیاری ناگهانی می‌تواند ناشی از سرطان پروستات باشد که درمان نشده است. اما اغلب عدم کنترل ادرار یک اثر جانبی درمان‌هایی است که برای سرطان پروستات صورت می‌گیرد.
•  تومور در هر جایی که در مجاورت دستگاه ادراری قرار گیرد، می‌تواند جریان طبیعی ادرار را متوقف کند و منجر به بی اختیاری بیش از حد ادرار می‌شود. سنگ‌های ادراری که توده‌های سخت و سنگ مانند در مثانه هستند، گاهی اوقات باعث نشت ادرار می‌شوند.
•  مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون، سکته مغزی، تومور مغزی یا آسیب نخاعی، می‌توانند با سیگنال‌های عصبی مربوط به کنترل مثانه درگیر شوند و باعث بی اختیاری ادرار گردند.

علائم

بسیاری از افراد نشت کم و تصادفی ادرار را گاه به گاه تجربه می‌کنند. در برخی افراد دیگر ممکن است مقدار کمی از ادرار به صورت مکرر نشت پیدا کند. انواع بی اختیاری ادراری عبارتند از:

• بی اختیاری ناشی از استرس که به معنی نشت ادرار در زمانی است که روی مثانه در اثر سرفه، عطسه، خنده، تمرینات ورزشی و یا بلند کردن اجسام سنگین فشار وارد می‌شود.
• بی اختیاری ناگهانی به این معنی است که شما یک ضرورت ناگهانی و شدید برای ادرار کردن را احساس می‌کنید و سپس دچار بی اختیاری ادرار می‌شوید. ممکن است لازم باشد اغلب و از جمله در طول شب ادرار کنید. بی اختیاری ادرار ناگهانی ممکن است ناشی از یک بیماری جزیی مانند عفونت یا یک بیماری شدیدتر مانند اختلال عصبی یا دیابت باشد.
• بی اختیاری بیش از حد به معنی تجربه مکرر یا پیوسته ادرار کردن به علت مثانه‌ای است که به طور کامل خالی نمی‌شود.
• بی اختیاری عملکردی بدین معنی است که یک اختلال فیزیکی یا ذهنی شما را از رفتن به توالت در زمان مناسب باز می‌دارد. به عنوان مثال، اگر آرتریت شدید دارید، ممکن است قادر نباشید با سرعت مناسب شلوار خود را در آورید.
• بی اختیاری ترکیبی به این معنی است که شما بیش از یک نوع بی اختیاری ادرار را تجربه می‌کنید.

عوامل خطر

فاکتورهایی که خطر ابتلا به بی اختیاری سر ریزی ادراری را افزایش می‌دهند عبارتند از:

•  احتمال وقوع بی اختیاری در زنان ناشی از استرس بیشتر است. بارداری، زایمان، یائسگی و آناتومی زنانه از علل افزایش وقوع این نوع بی اختیاری ادراری هستند. با این حال، مردان مبتلا به مشکلات غده پروستات در معرض خطر ابتلای بیشتری به بی اختیاری ناگهانی و بیش از حد هستند.
•  با افزایش سن، عضلات مثانه و مجاری ادراری شما مقداری از توانایی خود را از دست می‌دهند. تغییرات سن باعث کاهش توانایی مثانه شما در نگهداری ادرار می‌شود و شانس نشت ادرار در هنگام سرفه یا عطسه را افزایش می‌دهد.
•  اضافه وزن موجب افزایش فشار روی مثانه و عضلات اطراف آن و تضعیف عضلات می‌گردد و هنگام سرفه و عطسه موجب نشت ادرار می‌شود.
•  مصرف دخانیات ممکن است میزان بی اختیاری ادرار را افزایش دهد.
•  اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده مبتلا به بی اختیاری ادرار باشد، به ویژه بی اختیاری ناگهانی، خطر ابتلا به این مشکل بالاتر است.
•  بیماری‌های عصبی مانند مثانه عصبی یا دیابت ممکن است خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار را افزایش دهند.

درمان بی اختیاری ادرار

راه‌هایی برای درمان بی اختیاری ادرار وجود دارد از جمله:

رفتار درمانی

برخی از افراد مبتلا به بی اختیاری ادراری می‌توانند با تغییر دادن شیوه زندگی ساده، مشکل خود را حل کنند. به عنوان مثال، اگر بی اختیاری ادراری ناشی از استرس دارید، هنگامی که سرفه، عطسه یا خنده می‌کنید، ادرار شما نشت می‌کند و پزشک ممکن است به شما توصیه کند که میزان نوشیدن خود را محدود کنید. اگر دچار بی اختیاری ناگهانی هستید و همیشه نمی‌توانید به موقع به توالت بروید، پزشک ممکن است شما را از خوردن غذاهای تند، کافئین و نوشیدنی‌های گازدار منع کند، زیرا این مواد می‌توانند مثانه را تحریک و مشکل را بدتر کنند.

ورزش

تمرینات جهت تقویت عضلات کف لگن، به نام ورزش کگل، گاهی اوقات به افراد مبتلا به بی اختیاری ناشی از استرس و بی اختیاری ناگهانی ادرار کمک می‌کند. همچنین برخی اوقات، ورزش کگل با تکنیک‌های بیوفیدبک ترکیب می‌شود تا به شما در شناختن این که آیا به درستی تمرین انجام می‌دهید، کمک کند. برای بی اختیاری ناگهانی، تمرینات مثانه نیز می‌توانند کمک کنند. این تمرینات شامل افزایش تدریجی فاصله زمانی بین رفتن به توالت و افزایش فواصل بین توقف‌های رفتن به توالت می‌باشند.

دارو

برای بی اختیاری ناگهانی، داروهایی که به عنوان آنتی کولینرژیک و آنتیموسکارینیک شناخته می‌شوند (دترول، دیتروپان ایکس آل، انابلکس، اکسی ترول، اوریسپاس، و وزیکیر) می‌توانند از اسپاسم‌های مثانه پیشگیری کنند. همچنین داروهایی مانند دترول، دیتروپان ایکس آل، میربتریگ، اکسی ترول و وزیکیر نیز برای زنان مبتلا به مثانه بیش فعال (OAB) تأیید شده و قابل استفاده هستند. اکسی ترول بدون نسخه در دسترس است. مثانه بیش فعال یا OAB شرایطی است که در آن مثانه اغلب یا بدون هشدار ناگهان فشرده می‌شود و منجر به بروز بی اختیاری ادرار می‌شود. همچنین، تزریق بوتاکس به عضله مثانه باعث می‌شود که مثانه آرام گردد، ظرفیت ذخیره ادرار آن افزایش و قسمت‌هایی از بی اختیاری ادرار کاهش یابد. تزریق بوتاکس می‌تواند برای بزرگسالانی مورد استفاده قرار گیرد که نمی‌توانند از داروهای ذکر شده در بالا استفاده کنند یا به داروهای ذکر شده پاسخ نداده‌اند.

دستگاه‌ها و محصولات جذبی

پدهای محافظ و لایه‌های مخصوص می‌توانند تا حدودی جلوی علائم بی اختیاری ادرار را بگیرند. پساری، یک دستگاه پلاستیکی است که وارد واژن می‌شود و می‌تواند با حمایت از گردن مثانه به جلوگیری از نشت ادرار کمک کند. پساری برای بی اختیاری ناشی از استرس بسیار کاربرد دارد.

عمل جراحی

اگر درمان‌های فوق اثر مثبتی نداشته باشند، عمل جراحی ممکن است به درمان بی اختیاری ادرار کمک کند. یکی از روش‌های جراحی با حمایت مثانه صورت می‌گیرد به طوری که آن را به موقعیت عادی خود باز می‌گرداند. در عمل جراحی دیگری، به نام روش زنجیری، از یک نوار توری مانند مصنوعی یا بافت طبیعی برای حمایت از مجرای ادراری، استفاده می‌شود. همچنین محرک‌های کوچک عصبی وجود دارند که فقط می‌توانند در زیر پوست جایگذاری شوند. اعصابی که تحریک می‌شوند، کف لگن را کنترل می‌کنند و دستگاه‌ها نیز انقباضات اندام‌ها و عضلات داخل کف لگن را تحت کنترل دارند.

عوارض جانبی

عوارض جانبی بی اختیاری ادراری مزمن عبارتند از:

•  راش‌ها، عفونت‌های پوستی و زخم‌ها که می‌توانند ناشی از پوستی باشند که دائماً مرطوب است.
•  بی اختیاری ادرار باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری می‌شود.
•  بی اختیاری ادرار می‌تواند روابط اجتماعی، کاری و شخصی شما را تحت تأثیر قرار دهد.

پیشگیری

بی اختیاری ادرار همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، برای کمک به کاهش عوارض یا ابتلا به بی اختیاری ادرار می‌توانید موارد زیر را انجام دهید:

•  جلوگیری از اضافه وزن
•  انجام تمرینات کف لگن (کگل)
•  اجتناب از مصرف محرک‌های مثانه، مانند کافئین، الکل و مواد غذایی اسیدی
•  مصرف بیشتر فیبر، که می‌تواند یبوست، یک از علل ایجاد بی اختیاری ادرار را از بین ببرد.
•  پرهیز از سیگار کشیدن یا تلاش برای ترک سیگار