علت، علائم و درمان اختلالات کف لگن با توانبخشی عضلات کف لگن
کف لگن گروهی از عضلات در ناحیه لگن شماست. این ماهیچه‌ها از اندام‌های لگن شما مانند اسلینگ پشتیبانی می‌کنند. اندام‌های این ناحیه شامل مثانه، رحم (زنان)، پروستات (مردان) و مقعد (ناحیه‌ای در انتهای روده بزرگ است که بدن شما مواد زائد جامد را در آنجا ذخیره می‌کند) است. با انقباض و ریلکس شدن این عضلات، شما حرکات روده و مثانه را کنترل می‌کنید.
اختلالات کف لگن چیست؟
هنگامی که شما قادر به کنترل عضلات در کف لگن خود برای داشتن حرکت روده نیستید، این عارضه اختلالات کف لگن نامیده می‌شود. افراد مبتلا به اختلالات کف لگن این عضلات را به جای اینکه ریلکس و شل کنند، منقبض می‌کنند. به همین دلیل، آنها نمی‌توانند حرکت روده‌ای داشته باشند، یا حرکت روده‌ای ناقص دارند.
دلایل
اغلب دلایل اختلالات کف لگن ناشناخته است. دلایل بالقوه‌ی اختلال عبارتند از:
- جراحی‌های قبلی
- عفونت یا التهاب
- حالت ایستادن و نشستن ضعیف
- بد به کار بردن یا عدم استفاده از کف لگن
- حذف جراحی غده پروستات در مردان
- آسیب
- زایمان
- برش فرج یا پارگی
- هیسترکتومی
- عدم تعادل اسکلتی عضلانی
- شکستگی لگن
علائم اختلالات کف لگن
چندین نشانه ممکن است اشاره به اختلالات کف لگن داشته باشند. اگر هر کدام از این علائم را دارید، باید با پزشک خود در میان بگذارید. برخی از علائم همچنین ممکن است نشان دهنده‌ی عارضه‌های دیگر باشند، اما یک معاینه کامل فیزیکی باید بتواند تعیین کننده علل علائم شما باشد. نشانه‌های اختلالات کف لگن عبارتند از:
- احساسی که در آن شما نیاز دارید در طول یک مدت زمان کوتاه چندین بار اجابت مزاج داشته باشید.
- این احساس که شما نمی‌توانید اجابت مزاج را کامل انجام دهید.
- یبوست یا درد زور زدن با اجابت مزاج
- نیاز مکرر به ادرار کردن. وقتی که ادرار می‌کنید ممکن است چندین بار توقف و شروع داشته باشید.
- ادرار کردن دردناک
- درد در قسمت پایین کمر که با دلایل دیگر قابل توضیح نیست.
- درد مداوم در ناحیه لگن، اندام‌های تناسلی، یا راست روده
- درد برای زنان در هنگام مقاربت
تشخیص
پزشک بررسی را با پرسش در مورد علائم شما و گرفتن سابقه‌ی دقیق شروع خواهد کرد. سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد عبارتند از:
- آیا سابقه عفونت‌های دستگاه ادراری دارید؟
- آیا کودکی به دنیا آورده‌اید؟
- آیا مبتلا به سیستیت بینابینی (التهاب درازمدت دیواره مثانه) یا سندرم روده‌ی تحریک پذیر (اختلال در دستگاه روده‌ای پایین) هستید؟
- آیا هنگام مقاربت درد دارید؟
بعد، پزشک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد تا توانایی شما در کنترل عضلات کف لگن را ارزیابی کند. پزشک با استفاده از دستان خود اسپاسم عضلانی، گره‌های عضلانی یا ضعف عضلات را بررسی می‌کند. پزشک شما همچنین ممکن است کنترل عضله‌ی کف لگن را با قرار دادن الکترودهای سطحی (پدهای خود چسبنده) بر روی میاندوراه (ناحیه‌ی بین واژن و مقعد در زنان و بین بیضه‌ها و مقعد در مردان) یا استخوان خارجی (استخوان مثلثی در پایه ستون فقرات شما) بررسی کند. یک دستگاه کوچک به نام پرینومتر نیز می‌تواند در مقعد یا واژن برای کنترل عضله شما قرار داده شود. آزمایش دیگری که پزشک شما ممکن است انجام دهد، پروکتوگرافی مدفوع (defecating proctogram) نامیده می‌شود. برای این آزمایش شما یک تنقیه از مایع غلیظ دریافت خواهید کرد که می‌تواند با اشعه ایکس تشخیص داده شود. همانطور که شما برای خارج کردن مایع از مقعد تلاش می‌کنید، پزشک شما از یک اشعه ایکس خاصی برای ثبت حرکات ماهیچه‌ها استفاده می‌کند. همانطور که شما در حال خالی کردن مثانه خود هستید، ممکن است برخی پزشکان آزمایش جریان ادرار را نیز انجام دهند. اگر جریان ادرار شما ضعیف باشد و یا باید ادرار را متوقف و شروع کنید، می‌تواند به اختلالات کف لگن اشاره داشته باشد.
درمان
بسیاری از اختلالات عضلات کف لگن می‌توانند بدون جراحی با موفقیت درمان شوند. به همین دلیل استراتژی‌هایی مانند تغییر رفتار، درمان فیزیوتراپی و دارو اغلب نخستین روش برای درمان اختلالات کف لگن بسیاری از بیماران هستند.
فیزیوتراپی
چگونه فیزیوتراپی می‌تواند برای درمان اختلال کارکرد کف لگن کمک کند:
- یک پزشک با آموزش در زمینه توانبخشی در کف لگن می‌تواند ارزیابی کامل پایین افتادگی اندام لگن را انجام دهد و استراتژی‌هایی را برای تخلیه مدفوع بررسی کند. بررسی ممکن است شامل بررسی دیجیتالی واژینال (برای زنان)، یک معاینه مقعدی دیجیتال، مشاهده و لمس کردن (معاینه‌ی دستی) میاندوراه دیواره شکم باشد. هدف درمان توسعه‌ی توانایی شما برای ریلکس کردن کامل کف لگن است، در حالی که به طور همزمان برای نیروهای دافع ملایم از عضلات شکمی عمیق امکان خالی کردن کامل روده را فراهم می‌کند.
- یک پزشک در زمینه آناتومی و عملکرد کف لگن، اختلال کف لگن و دیسینرژی، مکانیسم‌های کنترل روده و درمان‌های فیزیوتراپی آموزش می‌دهد.
- پزشک شما همچنین عادت‌های سالم روده را بررسی می‌کند، از جمله موقعیت، زمان صرف شده در توالت.
- پزشک به شما کمک می‌کند مشکلات مربوط به رژیم غذایی مرتبط با یبوست را رفع کنید و ممکن است از شما بخواهد که فعالیت بدنی روزانه خود را حفظ کنید و فیبر و مایعات مصرف کنید.
بیوفیدبک الکترومیوگرافی
از طریق فیدبک فیزیوتراپیست شما و بیوفیدبک الکترومیوگرافی، شما می‌توانید کنترل ادرار و راهی که بدن شما به طور خودکار به محرک‌های مربوط به انقباض کف لگن و سستی پاسخ می‌دهد را دوباره آموزش ببینید. فیزیوتراپیست همچنین استراتژی‌های مدیریتی را برای هر پسرفتی که ممکن است وجود داشته باشد پیشنهاد می‌کند. الکترودهای سطحی (داخلی یا خارجی) که توسط فیزیوتراپیست قرار داده می‌شوند، انقباض عضلات و ریلکسی را تشخیص می‌دهند. اطلاعاتی که از واحد بیوفیدبک دریافت می‌شود بر روی یک صفحه نمایش برای هم شما و هم فیزیوتراپیست نمایش داده می‌شود. الکترودهای داخلی، یا واژینال و یا پروب‌های مقعدی هستند. الکترودهای خارجی ممکن است در هر یک از دو طرف سوراخ مقعد قرار گیرند. مزیتی که الکترودهای خارجی دارند این است که شما می‌توانید موقعیت خود را تغییر یا حرکت (مثلا به نشستن یا ایستاده) دهید بدون نیاز به تنظیم حالت خود برای نگهداشتن الکترود در محل.
درمان‌های دیگر
برخی از درمان‌های غیر جراحی موجود دیگر عبارتند از:
- راهنمای تغییر رفتارهایی که می‌تواند بر ایجاد علائم تاثیر داشته باشد: این ممکن است شامل آموزش دادن به بیماران برای مدیریت رژیم غذایی، مصرف مایعات و سایر عادات باشد.
- دارو: که می‌تواند به درمان بی‌اختیاری ادرار و مدفوع کمک کند.
- بوتاکس: تزریق به مثانه، مثانه‌ی فوق العاده فعال ناشی از انقباض ناخواسته‌ی عضله‌ای است که مثانه را کنترل می‌کند. بوتاکس سیگنال‌هایی که باعث انقباض عضله می‌شوند را مسدود می‌کند، اما عضلات اطراف آن همچنان قادر هستند که به درستی عمل کنند.
- رحم بندها: که دستگاه‌های پلاستیکی یا سیلیکونی کوچک و متحرکی هستند که از طریق واژن برای کمک به نگه داشتن اندام‌های لگن در جای خود قرار می‌گیرند. انواع مختلفی از رحم بندها در دسترس هستند که می‌توانند به آسانی برای کاهش بی‌اختیاری ناشی از استرس یا درمان پایین افتادگی عضو بدن استفاده شوند.
- آموزش تمرینات کگل: تمرینات کگل عضلات کف لگن را تقویت می‌کند.
- درمان‌های جراحی: برای بیمارانی که بهبودی علائمشان با درمان‌های غیر جراحی به شکست خورده است، پزشکان ما اغلب می‌توانند علائم را با عمل جراحی بهبود بخشند. برخی از این روش‌ها می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های حداقل تهاجمی، از جمله جراحی به کمک روباتیک انجام شوند.
