بی اختیاری ادرار و ام اس:درمان با بیوفیدبک و فیزیوتراپی

اسکلروزیس چندگانه (ام اس) بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن به میلین در سیستم اعصاب مرکزی حمله می‌کند. میلین بافت چربی است که اطراف فیبرهای عصبی قرار دارد و از آنها محافظت می‌کند. بدون وجود میلین، پالس‌های عصبی که به سمت مغز می‌روند یا از سمت مغز به اندام ارسال می‌شوند به درستی عمل نمی‌کند. ام اس باعث فاسد شدن بافت در اطراف فیبرهای عصبی می‌شود و بر عملکردهای بدن مانند مثانه و روده تأثیر می‌گذارد. 80 درصد افراد مبتلا به ام اس برخی درجات اختلالات مثانه مانند بی‌اختیاری ادرار در ام اس را تجربه می‌کنند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که واکنش ایمنی به ام اس باعث تخریب سلول‌های عصبی که به سمت مثانه یا روده می‌روند می‌شود. اگر شما به دلیل ابتلا به ام اس دچار بی‌اختیاری ادرار شده‌اید می‌توانید این عارضه را تحت درمان قرار دهید.

چرا ام اس باعث بی‌اختیاری ادرار می‌شود؟

زمانی که روده یا مثانه شروع به پر شدن می‌کند، بدن سیگنال‌هایی مبنی بر نیاز شما به تخلیه آنها به مغز ارسال می‌کند. زمانی که شما به توالت می‌روید، مغز شما سیگنال‌هایی به مثانه یا روده ارسال می‌کند که مثانه یا روده می‌توانند تخلیه شوند. زمانی که‌ ام اس، میلین را تخریب می‌کند، نواحی اسکاری ایجاد می‌کند که به آن ضایعات گفته می‌شود. این ضایعات ممکن است هر قسمتی از مسیر انتقال این سیگنال‌ها از مغز به سمت مثانه یا روده را از بین ببرد. در نتیجه مثانه به طور کامل تخلیه نشده، بیش فعال می‌شود یا نمی‌تواند ادرار را به خوبی در خود نگه دارد. برخی علائم افراد مبتلا به ام اس که ممکن است بر مثانه آنها تأثیر بگذارد عبارتند از:

• اشکال در نگه داشتن ادرار
• اشکال در شروع جریان ادرار
• احساسی شبیه به این که مثانه به طور کامل تخلیه نشده است.
• تکرر ادرار در هنگام شب
• تکرر ادرار

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس دچار بیش فعالی مثانه می‌شوند. ام اس ممکن است بر اعصاب مرتبط با عضلات مسئول تخلیه مثانه تأثیر بگذارد. در نتیجه ممکن است یبوست، بی‌اختیاری ادرار یا هر دو بروز کند.

اقدامات درمانی بی اختیاری ادرار در ام اس

رژیم غذایی و سبک زندگی

حفظ سلامت مثانه و روده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و به همین دلیل شما باید غذاهای سالم میل کرده، از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کرده و مقادیر زیادی فیبر و مایعات (ترجیحاً 6 تا 8 لیوان آب در روز) مصرف کنید تا حرکات روده شما منظم شده و مدفوع به قاعده دفع شده و از ابتلا به یبوست پیشگیری شود. بهتر است مصرف کافئین، نوشابه‌های گازدار و الکل را محدود کنید زیرا اینها باعث تحریک مثانه می‌شود. اگر شما از ابتلا به بی‌اختیاری ادرار رنج می‌برید، به نظر می‌رسد مصرف مقادیر بیشتر مایعات بی‌فایده باشد اما مثانه، خود را با حجم درست سازگار کرده و در نتیجه غلظت کمتر ادرار باعث کاهش تحریک مثانه شده و احتمال ابتلا به عفونت‌های مثانه را کاهش می‌دهد.

بایو فیدبک

بایوفیدبک نوعی آموزش روده است. در این روش درمانی پرآب‌های کوچک الکترونیکی در رکتوم قرار داده می‌شود و سنسورها حرکات و فشار ناشی از عضلات اسفنکتر را اندازه‌گیری می‌کند. از شما خواسته می‌شود که عضلات اسفنکتر خود را محکم بگیرید تا واکنش‌ها توسط پرآب اندازه‌گیری شوند. این اطلاعات نشان می‌دهد که آیا شما قادر به کنترل روده با فشار مؤثر هستید یا نه.

تحریک عصب تیبیال زیر پوستی

در این روش درمانی بی اختیاری ادرار و ام اس برای بیش فعالی مثانه الکترودهای کوچکی از طریق سوزن وارد مچ پا می‌شود. الکترودها قادر به ارسال پالس‌های عصبی به سمت عصب مثانه و روده است. این روش درمان معمولاً در 30 دقیقه، هفته‌ای یک مرتبه و به مدت 12 هفته انجام می‌شود.

تمرین عضلات کف لگن

در کف لگن لایه‌های عضلانی وجود دارد که آر استخوان لگن به سمت استخوان خاجه کشیده شده و سپس به سمت پهلوها گسترش می‌یابد. این عضلات، مثانه، روده و رحم را در زنان نگه می‌دارند. این عضلات ممکن است به دلایل مادرزادی یا انجام برخی عمل‌های جراحی، تغییرات هورمونی، سرفه مزمن و مستمر، یبوست مزمن یا آسیب‌دیدگی عصب‌های به دلیل ابتلا به ام اس ضعیف شوند. زمانی که این عضلات سست می‌شوند باعث ضعیف شدن عضله اسفنکتر رکتوم یا مثانه شده و در نتیجه ممکن است بی‌اختیاری ادرار یا بی‌اختیاری در دفع مدفوع ایجاد شود.

بازآموزی مثانه و یا روده

در بازآموزی روده و بازآموزی مثانه، به مثانه و روده و مغز آموزش داده می‌شود که خود را بیشتر نگه داشته و کنترل کنند. برای شروع وقتی که به طور اضطراری به دستشویی می‌روید قبل از نشستن برای دفع مدفوع یا ادرار یک دقیقه صبر کنید. به مرور این زمان تأخیر را افزایش دهید تا بتوانید با اطمینان بیشتری خود را کنترل کنید.

محصولات خویشتن‌داری

بسیاری از محصولات برای کمک به احساس راحتی و محافظت از لباس‌ها و وسایل خانه وجود دارند. این محصولات ممکن است برای افرادی که از مشکلات حرکتی نیز رنج می‌برند مؤثر و مفید باشد.

• پدها و شلوارهای مخصوص بی‌اختیاری ادرار: این محصولات در سایزهای مختلف وجود دارند و با قدرت جذب بالا می‌توانند از ریختن مایعات روی پوست جلوگیری کنند.
• غلاف مخصوص بی‌اختیاری ادرار در مردان: این محصولات روی آلت مرد قرار داده می‌شود و به کیسه‌ای روی پا وصل می‌شود. این وسایل برای شب‌های بسیار مفید است.
• پدهای رختخواب و محافظ‌های تشک: این محصولات باعث می‌شود که تشک و رختخواب تمیز و خشک باقی بماند. همچنین کاورها و پدهایی نیز مخصوص صندلی وجود دارد.

خود کاتتراسیون قطع کننده

اگر شما ادرار خود را نگه داشته‌اید و قادر به تخلیه کامل مثانه خود به طور مؤثر نیستید می‌توانید از سوند قطع کننده به عنوان یک روش برای تخلیه مثانه استفاده کنید. این که به کاهش جریان زیاد در بی‌اختیاری ادرار کمک می‌کند. در این روش یک لوله کوچک در مجرای ادرار برای تخلیه ادرار از مثانه قرار داده می‌شود.

تحریک عصب تیبیال

تحریک عصب زیر پوستی عموماً به عنوان یک روش درمان مستقیم برای تحریک عصب‌های کنترل‌کننده مثانه یا روده شناخته‌ شده و روشی است که برای درمان بی‌اختیاری ادرار به کار برده می‌شود. این روش برای برخی بیماران مبتلا با ام اس مفید و مؤثر واقع می‌شود.

تزریق بوتاکس

بوتاکس نوعی سم بوتولینوم است که باعث فلج شدن و از کار افتادن عضلات بیش فعال یا اوراکتیو می‌شود. تزریق بوتاکس در عضلات مثانه یک روش برای درمان افرادی است که دچار بی‌اختیاری ادرار شده و نمی‌توانند داروهای کاهش‌دهنده اسپاسم و گرفتگی عضلات مثانه را مصرف کنند. این روش درمانی تحت بیهوشی انجام می‌شود. پزشک از یک نوع اسکوپ مخصوص برای دیدن داخل مثانه استفاده می‌کند.

داروها

داروهای مسهل

برخی افراد مبتلا به ام اس کم‌تحرک هستند که همین امر موجب ابتلا به یبوست می‌شود و در نتیجه ممکن است منجر به بی‌اختیاری نیز شود. برای از بین بردن سریع یبوست، برخی داروهای مسهل بدون نیاز به نسخه پزشک وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد. این دارها برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی روده و بروز هرگونه بی‌اختیاری در ادرار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

داروهای ضد اسپاسم

چندین نوع دارو برای جلوگیری از اسپاسم عضلات مثانه وجود دارد که به کاهش تکرر ادرار و بی‌اختیاری ادرار در افراد مبتلا به ام اس کمک می‌کند. این داروها به گروهی از داروها به نام داروهای ضد مواجهه یا داروهای آنتی کولینرژیک تعلق دارد. در زیر نام برخی از این داروها که ممکن است در این موارد تجویز شوند آورده شده است. مصرف این داروها برای برخی افراد مناسب نیست بنابراین حتماً از بی‌خطر بودن مصرف آنها در هر مورد اطمینان حاصل نمایید.

• داریفناسین هیدرامین
• فس وتر و دین فومارات
• اکسی‌بوتینین
• پچ اکسی بوتینین ترانس درمال
• سولیفناسین سوکسینات
• تولترودین
• تروسپیوم کلراید

بتمیژ

بتمیژ یک داروی خوراکی است که به عنوان شل کننده عضلات شناخته شده و در صوتی که داروها و روش‌های متداول بی اختباری ادرار در ام اس با استفاده از داروهای آنتی کولینرژیک مؤثر واقع نشدند می‌تواند برای درمان تکرر ادرار مصرف شود. این دارو برای برخی از افراد عوارض جانبی دارد.