بی اختیاری ادرار در مردان علت و درمان با بیوفیدبک و فیزیوتراپی
شدت بی اختیاری ادرار در مردان جوان از بی اختیاری خفیف تا بی‌اختیاری شدید متغیر است و بر زندگی آن‌ها تأثیر زیادی می‌گذارد. آن‌ها ممکن است درجات مختلفی از بی اختیاری ادرار را تجربه کنند و شدت سندرم در طول زمان تغییر می‌کند. به عنوان مثال مردان مبتلا به بی اختیاری ادرار خفیف ممکن است زمانی که می‌خندند یا سرفه می‌کنند کمی ریزش ادرار داشته باشند در حالی که مردان مبتلا به عدم اختیار ادرار شدید ممکن است ریزش ادرار دائمی داشته باشند. شدت و شکل اختلال در هیچ دو مردی یکسان نیست و به یک شیوه تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند. بسیاری از مردان جوان بی‌اختیاری ادرار را خجالت‌آور می‌دانند. بعضی از آن‌ها ترجیح می‌دهند به اختلال نعوظ اعتراف کنند. این نگرشی است که باید تغییر کند. درک عملکرد بدن کنترل آن را آسان‌تر می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند تا همان‌طور که می‌خواهند زندگی کنند. بی‌اختیاری ادرار در مردان دارای سه گونه اصلی است. شایع‌ترین علل بی اختیاری ادرار در مردان، ضعف شدید بدنی، دیابت و برخی از بیماری‌های عصبی است. تقریباً تمام موارد را می‌توان با درمان‌های مناسب مانند درمان‌های فیزیوتراپی، به ویژه درمان بیوفیدبک و همچنین برخی از درمان‌های خانگی کنترل کرد.
آناتومی بدن مردان
درک عملکرد سیستم ادرار به شما کمک می‌کند تا شناخت بهتری از مشکل داشته باشید.
- کلیه‌ها ادرار خون را تصفیه می‌کنند و ادرار در مثانه ذخیره می‌شود.
- مثانه اندام عضلانی توخالی است که ادرار را نگه می‌دارد تا زمانی که پر شود(حدود 300 میلی‌لیتر) و فرد احساس کند.
- هنگامی‌که به توالت می‌روید ماهیچه‌های کف لگن را شل می‌کنید و مغز اجازه می‌دهد تا عضله مثانه منقبض شود و ادرار از طریق مجرای ادرار خارج می‌شود.
- هنگامی‌که عضله مثانه منقبض می‌شود، عضله‌ای به نام اسفنکتر که لوله خروجی مثانه را در هنگام جمع شدن ادرار بسته نگه می‌دارد، شل می‌شود و اجازه می‌دهد تا ادرار عبور کند. در مردان، ماهیچه اسفنکتر ادراری زیر پروستات قرار دارد. عضله اسفنکتر اطراف مجرای ادرار را احاطه کرده است.
- کل سیستم توسط ماهیچه‌های کف لگن که از سر باسن تا استخوان لگن (استخوان جلو لگن شما) کشیده شده، پشتیبانی می‌شود.
انواع بی اختیاری ادرار در مردان
بی اختیاری ادرار ناشی از فشار
این نوع بی‌اختیاری در مردان زمانی رخ می‌دهد که فشار بیرونی به مثانه ضعیف منجر به ریزش ادرار در مردان می‌شود. این فشار بیرونی ممکن است به شکل سرفه، خنده و یا بلند کردن جسم سنگین باشد.
بی اختیاری ادرار بر اثر تحریک
این نوع ناهنجاری‌های مردانه زمانی اتفاق می‌افتد که فرد احساس شدید و ناگهانی برای رفتن به توالت دارد اما همیشه آن را به موقع انجام نمی‌دهد. مثانه همچنین ممکن است بدون اینکه فرد بخواهد دچار انقباض و باعث ریزش غیرارادی ادرار شود.
بی اختیاری ادرار بر اثر پر شدن زیاد مثانه
این نوع بی اختیاری ادرار در مردان زمانی اتفاق می‌افتد که مثانه بیش از حد پر است و به نظر می‌رسد که فرد نمی‌تواند مثانه را کاملاً خالی کند اما مدتی بعد ادرار باقی مانده از مثانه ریزش می‌کند. این شایع‌ترین نوع بی‌اختیاری ادرار در مردان است.
علل
بزرگی خوش‌خیم پروستات
بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) می‌تواند باعث بی‌اختیاری ادرار در اثر پروستات شود. در بیشتر مردان، پس از 40 سالگی پروستات شروع به بزرگ شدن می‌کند. با بزرگ شدن پروستات مجرای ادرار (لوله‌ای که مثانه را تخلیه می‌کند) فشرده می‌شود و ممکن است فرد شروع به ریزش ادرار کند. برخی علائم بی‌اختیاری ادرار در مردان را در اثر پروستات را در سن 60 سالگی دارند و 90 درصد مردان در سن 70 تا 80 سالگی علائم را مشاهده می‌کنند.
جراحی پروستات
بی اختیاری ادرار در مردان در اثر پروستات و سرطان پروستات ممکن است با جراحی حذف غده پروستات درمان شوند. پروستاتکتومی رادیکال (حذف کامل پروستات) شایع‌ترین علت ریزش ادرار در مردان بر اثر فشار است. این جراحی با آسیب رساندن به عضلات یا اعصابی که جریان ادرار را کنترل می‌کنند می‌تواند باعث ایجاد عدم کنترل ادرار در مردان شود.
دیابت
دیابت باعث آسیب‌های عصبی می‌شود که می‌تواند بر توانایی فرد در کنترل عضلات برای باز و بسته کردن مثانه تأثیر بگذارد و همچنین باعث تکرر ادرار شود که ممکن است به بی اختیاری ادرار کمک کند. اضافه‌وزن (معمولاً در دیابت نوع 2) با فشار بر مثانه می‌تواند باعث ایجاد بی اختیاری در اثر اضافه وزن شود. دیابت اغلب باعث می‌شود تا مثانه بیش از حد فعال شود و در نتیجه باعث بی اختیاری می‌شود.
سکته مغزی
سکته مغزی آسیب مغزی ناشی از کاهش جریان خون به مغز در اثر لخته یا پارگی رگ‌های خونی است. سکته مغزی در مردان بیشتر از زنان است. سکته مغزی باعث از بین رفتن کنترل عضلانی و کاهش حساسیت می‌شود بنابراین احتمال بی‌اختیاری ادرار پس از سکته مغزی زیاد است. عدم توانایی در بلند شدن و توالت رفتن به تشدید بی‌اختیاری ادرار در مردان کمک می‌کند.
بیماری‌های عصبی
دو بیماری رایج عصبی که ممکن است باعث ایجاد بی اختیاری ادرار شوند عبارت‌اند از ام اس و بیماری پارکینسون. افراد مبتلا به بیماری ام اس یا پارکینسون به احتمال زیاد دچار عفونت مثانه نیز می‌شوند.
آسیب به ستون فقرات
آسیب نخاعی بر مردان بیش از زنان تأثیر می‌گذارد. هرگونه آسیب شدید به ستون فقرات ارتباط سیگنال‌های عصبی بین مثانه و ستون فقرات را کاهش می‌دهد و در نتیجه باعث ایجاد بی‌اختیاری ادرار در مردان می‌شود. آسیب به قسمت فوقانی ستون فقرات باعث ریزش بی‌اراده ادرار از مثانه می‌شود که این وضعیت مثانه اسپاستیک نامیده می‌شود. آسیب به قسمت پایین ستون فقرات می‌تواند مثانه را پر کند و کشش دهد اما مثانه توانایی خالی کردن ادرار را ندارد. این وضعیت مثانه فلچری نامیده می‌شود.
علل بی اختیاری موقت ادرار
فرد همچنین ممکن است بی اختیاری ادرار موقت داشته باشد که ناشی از نوشیدن بیش از حد کافئین، یبوست، عفونت مجاری ادراری یا افسردگی است. مصرف بعضی داروها نیز از دیگر علل احتمالی هستند. این داروها شامل داروهای ضد سرماخوردگی حاوی آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای ضد انعقادی، دیورتیک‌های مورد استفاده برای درمان فشارخون بالا و برخی داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی هستند.
تشخیص بی اختیاری ادرار
- آزمایش ادرار: نمونه‌ای از ادرار فرد برای یافتن علائم عفونت، عوارض خونی یا سایر اختلالات بررسی می‌شود.
- ثبت زمان تخلیه مثانه: از فرد خواسته می‌شود تا برای چند روز میزان مایع مصرفی، زمان تخلیه مثانه و میزان ادرار، دفعات نیاز به ادرار و تعداد دفعات بی اختیاری ادرار را ثبت کند.
- اندازه‌گیری ادرار باقی مانده در مثانه پس از تخلیه: از فرد خواسته می‌شود تا در ظرفی که میزان ادرار را اندازه‌گیری می‌کند، ادرار کند. سپس پزشک مقدار ادرار باقی مانده در مثانه را با استفاده از یک کاتتر یا آزمایش اولتراسوند اندازه‌گیری می‌کند. وجود مقدار زیاد ادرار باقی مانده در مثانه احتمالاً به این معنی است که فرد در دستگاه ادراری یا عضلات مثانه مشکل دارد.
درمان بی اختیاری ادرار در مردان
بیوفیدبک
انواع مختلفی از ابزارها می‌توانند هنگام انجام بیوفیدبک استفاده شوند که همه آن‌ها در اندازه‌گیری فعالیت عضلانی نیز مؤثر هستند. بعضی از بیوفیدبک‌ها شامل حس‌گر نوع خارجی می‌باشند که فقط می‌توانند خارج از دهانه مقعد قرار گیرند و سایر دستگاه‌ها دارای حس‌گرهای داخلی در دستگاه هستند که انقباض کف لگن را تشخیص می‌دهند. کار متخصص بیوفیدبک این است که فرد را در استفاده مناسب از عضلات لگن راهنمایی کند. با پیروی از دستورالعمل‌ها هنگامی که ماهیچه‌ها منقبض و شل می‌شوند فرد شاهد تغییر سیگنال‌ها خواهد بود. در نتیجه فرد بیشتر از عملکرد عضلات کف لگن خود آگاه و قادر به شناسایی و استفاده از آن‌ها خواهد بود. بهبود علائم ممکن است در سه جلسه دیده شود.
تزریق درمانی
تزریق درمانی روشی است که برای درمان بسیاری از موارد بی اختیاری ادرار مانند مثانه بیش‌فعال و بی اختیاری ادرار بر اثر فشار در مردان و زنان استفاده می‌شود. این درمان بی اختیاری ادرار در مردان شامل تزریق غیر جراحی مواد فشرده به بافت اطراف مجرای ادرار است. ایده تزریق درمانی بستن اسفنکتر بدون مسدود کردن کامل آن است که به نوبه خود مقاومت در برابر خروج ادرار را افزایش می‌دهد. در اغلب موارد تزریقات تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود که اجازه می‌دهد این روش در مطب پزشک انجام شود. پس از تزریق اکثر بیماران با مشکل کمتری ادرار می‌کنند، اگر چه امکان حبس ادرار نیز امکان‌پذیر است.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی برای درمان بی اختیاری ادرار با ارسال یک جریان الکتریکی خفیف به اعصاب در پایین کمر یا عضلات لگنی که در ادرار دخالت دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحریک همچنین ممکن است موجب رشد سلول‌های عصبی منقبض کننده عضلات شود. تحریک الکتریکی مثانه همچنین با قرار دادن الکترود زیر پوست پا یا کمر فرد انجام می‌شود. این روش معمولاً برای بی اختیاری ناگهانی یا مثانه بیش‌فعال که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند استفاده می‌شود.
داروها
پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان مشکلات بی اختیاری ادرار تجویز کند. این داروها که به طور خاص طراحی شده‌اند ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با درمان‌های رفتاری و ورزش استفاده شوند. بعضی از داروها شامل توفانیل (ايميپرامين) و سودافيدر (سودوفدرين) هستند.
تغییرات غذایی
سیستم گوارش شما بخشی از بدن شما است. بنابراین واضح است که آنچه شما انجام می‌دهید، آنچه می‌خورید و میزان فعالیت شما بر سلامت دستگاه گوارش و همچنین سلامت کلی بدن تأثیر می‌گذارد. توجه به رژیم غذایی و حفظ آمادگی جسمانی بخشی جدایی ناپذیر از سبک زندگی فرد است و بر کنترل شما بر دفع ادرار و مدفوع تأثیر دارد. نوع مواد غذایی مصرفی، میزان و حتی زمان مصرف به شدت بر روی بی‌اختیاری ادرار تأثیر می‌گذارد.
کنترل مصرف مایعات
فرد باید با نظارت پزشک میزان مصرف مایعاتی مانند (قهوه، کولا و غیره) را کاهش دهد اگرچه مصرف 6 تا 8 لیوان آب در روز علائم بی‌اختیاری ادرار را کاهش خواهد داد.
برنامه‌ریزی برای رفتن به توالت
هنگامی‌که بازه زمانی استفاده از توالت را مشخص کردید 15 دقیقه به آن اضافه کنید. برای مثال اگر هر یک ساعت یک بار به توالت می‌روید در طی دوره بازآموزی باید هر یک ساعت و پانزده دقیقه به توالت بروید.
تأخیر در ادرار
شاید گفتنش از انجام آن راحت‌تر باشد اما وقتی احساس می‌کنید نیاز به توالت رفتن دارید حداقل 5 دقیقه سعی کنید خود را نگه دارید. سپس تا 10 دقیقه و بیشتر ادامه دهید تا زمانی که بتوانید 3 تا 4 ساعت بین دفعات مراجعه به توالت فاصله بیندازید. نکته مهم ادامه دادن و عدم قطع روند است تا آموزش را میسر کند.
تمرینات کِگِل
با تقویت عضلاتی که به طور مستقیم و غیرمستقیم با کنترل ادرار مرتبط هستند فرد قادر خواهد بود زمان تخلیه ادرار را کنترل کند. برای داشتن عملکرد کامل کف لگن دو نوع تمرین باید انجام دهید. اولین تمرین انقباض کوتاه نامیده می‌شود و این کار باعث می‌شود که عضلات به سرعت جریان ادرار را بسته و از ریزش آن جلوگیری کنند. تمرین به این شکل است که فرد عضلات را به سرعت منقبض و سپس از روی زمین بلند می‌کند و سپس عضلات شل و آزاد می‌شوند.
تمرین دوم بر روی نیروی حمایت از عضلات کار می‌کند و انقباض طولانی نامیده می‌شود. عضلات به تدریج فشرده و بلند می‌شوند و چند ثانیه در آن حالت نگه داشته می‌شوند. ممکن است در ابتدا انقباض بیش از 1 یا 2 ثانیه سخت باشد.
