بی اختیاری ادرار در بارداری و پس از زایمان: درمان با بیوفیدبک و ورزش

در طول بارداری، بسیار از خانم‌ها حداقل درجات پایینی از بی اختیاری ادرار را تجربه می‌کنند، که خروج غیر ارادی ادرار می‌باشد. بی اختیاری ادرار می‌تواند در برخی از زنان باردار خفیف و نادر باشد با این حال، برخی دیگر، به شکل‌های شدیدتری از آن مبتلا هستند. سن و شاخص تراکم بدن، عوامل خطر بی اختیاری ادرار می‌باشند. بی اختیاری ادرار می‌تواند پس از زایمان ادامه پیدا کرده و ممکن است بلافاصله بعد از به دنیا آمدن بچه، ظاهر نشود. برخی از بانوان تا زمانی که به سن چهل سالگی می‌رسند، مشکلات مثانه‌ای را تجربه نمی‌کنند.

اگر در ماه های اخر بارداری هستید  یا به تازگی زایمان کرده اید و  دچار بی اختیاری ادرار شده اید خوب است بدانید که این مشکل به سادگی قابل حل میباشد. متخصصین ما در کلینیک تخصصی بی‌اختیاری ادرار دکتر فرخانی با استفاده از روش هایی مانند بیوفیدبک و آموزش  ورزش های تقویت کننده عضلات مثانه و لگن قادر به درمان بی اختیاری ادرار در مدت زمان کوتاه میباشند.

برای کسب اگاهی از روش بیوفیدبک و تاثیر آن در بی اختیاری ادرار و یا رزرو نوبت با ما تماس حاصل فرمایید.

علت‌ها

بی اختیاری استرسی

بی اختیاری ادراری که در هنگام بارداری تجربه می‌شود، معمولاً از نوع بی اختیاری استرسی می‌باشد. این نوع بی اختیاری، خروج ادرار به دلیل افزایش فشار وارد بر مثانه می‌باشد. در این نوع بی اختیاری، اسفنکتر مثانه در نگه داشتن ادرار، به خوبی عمل نمی‌کند.

فعالیت بیش از حد مثانه

بی اختیاری ادرار در طول بارداری ممکن است نتیجه‌ی فعالیت بیش از حد مثانه باشد. خانم‌هایی که دارای مثانه‌ی فعال (OAB) می‌باشند به دلیل اسپاسم‌های غیر قابل کنترل مثانه، بیشتر از معمول نیاز به تخلیه‎ی ادرار دارند. به علاوه، عضلات اطراف مجرای ادرار لوله‌ای که از طریق آن ادرار از مثانه عبور می‌کند می‌تواند تحت تأثیر قرار بگیرند. این عضلات به منظور جلوگیری از خروج ادرار از بدن می‌باشند، اما در صورت انقباض قوی مثانه، ممکن است مغلوب شوند.

ضعف اسفنکتر مثانه

اسفنکتر مثانه یک دریچه‌ی عضلانی است که در انتهای مثانه قرار دارد. این دریچه به منظور کنترل جریان ادرار عمل می‌کند. در بارداری، رحم بزرگ شده، به مثانه فشار وارد می‌کند. عضلات موجود در اسفنکتر مثانه و کف لگن ممکن است توسط این فشار وارد بر مثانه، از کار بیفتند. در زمان ایجاد شدن فشار اضافی برای مثال، وقتی که زن باردار سرفه یا عطسه می‌کند ادرار ممکن است از مثانه نشت کند.

ضعف عضله لگن

پس از بارداری، مشکلات مربوط به بی اختیاری ادرار ممکن است ادامه پیدا کنند، چرا که زایمان، عضلات کف لگن را تضعیف می‌کند و این موضوع می‌تواند باعث فعالیت بیش از حد مثانه شود. بارداری و زایمان همچنین به دلیل مواردی که در زیر گفته می‌شوند، ممکن است در مشکلات مربوط به کنترل مثانه دخالت داشته باشند:

• آسیب به اعصابی که مثانه را کنترل می‌کنند.
• این واقعیت که مجرای ادرار و مثانه در هنگام بارداری جابجا می‌شوند.
• اپیزیتومی، که برشی است که در هنگام زایمان در عضله‌ی کف لگن ایجاد می‌شود تا به خروج آسان‌تر نوزاد کمک شود.

تشخیص

اگر دچار بی اختیاری ادرار هستید، با پزشک خود صحبت کنید. در برخی از موارد، ممکن است مبتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) بوده و به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید. اگر به انتهای دوران بارداری خود نزدیک هستید، ممکن است نشت ادرار را با نشت مایع آمنیوتیک اشتباه بگیرید. بهترین کار این است که برای یافتن دلیل واقعی، علائم را با پزشک خود چک کنید.

اگر گزینه‌های زایمان و عفونت منتفی شدند، پزشک شما ممکن است آزمایشات دیگری را انجام دهد. یک اسکن مثانه با استفاده از سونوگرافی می‌تواند به مشاهده‌ی نحوه‌ی تخلیه‌ی مثانه کمک کند. آزمایش فشار بر روی مثانه به پزشک اجازه می‌دهد که مشاهده کند آیا شما هنگام سرفه یا خم شدن نشت ادرار دارید یا خیر.

اگر پزشک به عفونت دستگاه ادرار مظنون باشد، احتمالاً یک نمونه‌ی ادرار برای آزمایش را درخواست می‌کند. در این صورت نیاز خواهید داشت که به جای مراجعه به مطب پزشک، به آزمایشگاه بیمارستان مراجعه کنید. پزشک همچنین ممکن است آزمایش‌های خاصی را انجام دهد تا مطمئن شود که مایعی که مشاهده کرده اید ناشی از پاره شدن کیسه‌ی آب نباشد.

درمان

بیوفیدبک

روش بیوفیدبک که در ترکیب با تمرین‌های کگل استفاده می‌شود، به افراد کمک می‌کند تا بر روی عضلات لگنی کنترل به دست آورده و درباره‌ی آنها آگاهی کسب کنند.

بیوفیدبک با تغذیه‌ی دانش شما درباره‌ی برخی از عملکردهای فیزیولوژیکی ناخودآگاه (مانند ضربان قلب، فشار خون یا دمای بدن) عمل می‌کنند، مانند یک تراپیست که با روش‌های متعدد آرام‌سازی به شما آموزش می‌دهد. تراپیست به عنوان یک مربی عمل کرده و به شما کمک می‌کند که سیگنال‌های بدن خود را شناخته و از این تکنیک‌ها برای کمک به تغییر واکنش‌های بدن خود استفاده کنید.

خارج شدن زمان‌بندی شده

برای تمرین تخلیه‌ی زمان‌بندی شده، از یک جدول یا دفتر خاطرات برای ضبط دفعاتی که ارادی یا غیر ارادی ادرار کرده اید، استفاده می‌کنید. این شیوه، الگوهایی از زمان‌های بی اختیاری ادرار به شما می‌دهد، بنابراین در دفعات بعد می‌توانید با رفتن به دستشویی در آن زمان‌ها از نشت ادرار جلوگیری کنید.

تمرین مثانه

• در ورزش دادن مثانه، شما فواصل زمانی بین رفتن به دستشویی را با کمی منتظر ماندن، طولانی می‌کنید. برای مثال در آغاز می‌توانید برنامه بریزید که ساعتی یک بار به دستشویی بروید و تا مدت زمانی از این الگو پیروی کنید. سپس این زمان را تغییر داده و در هر یک ساعت و نیم یک بار به دستشویی بروید. در نهایت می‌توانید این زمان را به دو ساعت تغییر داده و آرام آرام زمان بین رفتن به دستشویی را تا سه تا چهار ساعت طولانی سازید.
• یک روش دیگر این است که تلاش کنید که در موقعیت نیاز، رفتن به دستشویی را پانزده دقیقه به تأخیر بیندازید. این کار را برای دو هفته انجام داده و سپس این مدت زمان را به سی دقیقه افزایش داده و به همین صورت پیش بروید.

تمرینات کگل انجام دهید

تمرینات کگل برای تقویت کف لگن شما می‌باشند. آنها تمریناتی ایمن و اثربخش برای پیش از بارداری، در حین بارداری و پس از آن هستند. برای انجام تمرینات کگل، بر روی عضلاتی تمرکز کنید که برای نگهداشتن ادرار از آنها استفاده می‌نمایید. برای ده ثانیه آنها را فشار داده و سپس رها کنید. هدف، انجام پنج ست از این تمرینات در طول روز است. یاد گرفتن چگونگی ریلکس کردن کف لگن، ممکن است به شما در حین زایمان و پس از آن کمک کند.

فشار دادن عضلات کف لگن

زمانی که شروع به انجام آن می‌کنید، این تمرین به نظر شما عالی می‌رسد. نیازی نیست که با فشار دادن این عضلات برای مدت زمان زیاد، به آنها زور زیادی وارد کنید. حتی اگر پنج ثانیه برای شما زیاد است، می‌توانید این عضلات را به مدت دو تا سه ثانیه فشار دهید.

عضلات خود را آزاد کنید

به صورت ایده آل، باید به عضلات کف لگن خود یک وقفه‌ی ده ثانیه‌ای داده و سپس تمرین را دوباره تکرار کنید. این زمان کافی برای استراحت این عضلات و جلوگیری از کشیده شدن آنها می‌باشد. قبل از شروع تکرار بعدی، تا ده بشمارید.

این تمرین را ده بار تکرار کنید

کارهایی که در بالا گفته شد، به عنوان یک ست از تمرینات کگل پیشنهاد می‌شوند. همانطور که گفته شد، اگر با فشردن پنج ثانیه‌ای شروع می‌کنید، عضلات را برای پنج ثانیه فشار دهید، سپس برای ده ثانیه استراحت دهید، و این روند را تا ده مرتبه تکرار کنید. این مجموعه به عنوان یک تمرین کگل مطرح خواهد بود و شما باید همین مجموعه‌ی ده تایی را سه تا چهار بار در روز، و نه بیشتر، تکرار کنید.

فشار دادن عضلات کف لگن

می‌توانید ثانیه‌های فشردن عضلات کف لگن را به صورت هفتگی افزایش دهید. هیچ نیازی به طولانی کردن تمرینات یا انجام آنها در بیش از یک ست در هر مرتبه نیست. هر زمان که به عدد ده ثانیه رسیدید، آن را نگه داشته و به انجام سه تا چهار مرتبه‌ی یک ست ده تایی ده ثانیه‌ای از تمرینات ادامه دهید.

تمرینات کگل کششی را انجام دهید

این روش، نوع دیگری از تمرینات کگل می‌باشد. برای انجام کگل کششی، عضلات کف لگن خود را به صورت یک فضای خالی در نظر بگیرید. باسن خود را سفت کرده و پاها را به سمت بالا و داخل بکشید. این وضعیت را پنج ثانیه نگه داشته و سپس رها کنید. این کارها را برای ده مرتبه انجام دهید. برای تکمیل یک ست باید پنجاه ثانیه زمان صرف کنید.

عادات خوردن و نوشیدن خود را اصلاح کنید

• از نوشیدنی‌های گازدار یا کافئین دار پرهیز کنید: از نوشیدنی‌های گازدار، قهوه یا چای پرهیز کنید. این نوشیدنی‌ها می‌توانند در شما احساس نیاز به دستشویی رفتن را تشدید کنند. تلاش کنید که بیشتر آب یا نوشیدنی‌های بدون کافئین بنوشید.
• از نوشیدن در شب خودداری کنید: نوشیدنی‌های خود در طول عصر را محدود کنید تا نیاز به دستشویی رفتن در طول شب یا نشت ادرار در طول شب را کاهش دهید.
• از یک رژیم غذایی با فیبر بالا استفاده کنید: از غذاهای دارای فیبر استفاده کنید تا از یبوست، که باعث ایجاد فشار اضافی بر روی مثانه می‌شود، جلوگیری شود.

در وزن سالم خود بمانید

وزن اضافی، بخصوص در ناحیه‌ی شکم، فشار بر روی مثانه را افزایش می‌دهد. از دست دادن وزن پس از زایمان نیز می‌تواند به حل مشکل بی اختیاری ادرار پس از بارداری کمک کند.